Çin’de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının başlarında test üretimi ve dağıtımı konusundaki yetersizliklerin, kapalı kapılar arkasında ehil olmayan şirketlere sağlanan imtiyazlarla üretilen yanlışlı testlerin virüsün fark edilmesini önlediği argüman edildi.
Associated Press (AP) haber ajansının 40’tan fazla hekim, sıhhat yetkilisi, uzman ve sanayi çalışanı ile yaptığı yüz yüze görüşmelerle hazırladığı haber araştırmasına nazaran, Çin Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC) yetkililerinin, sırf merkezi Şanghay’da bulunan 3 şirkete test üretme imtiyazı vermesi ve virüs bilgilerini sadece bu şirketlerle paylaşması, yetersiz sayıda testin piyasaya sürülmesine yol açtı.
Bu yüzden salgının ortaya çıktığı Vuhan kentinde ocak ayında hastalık şikayetiyle sıhhat merkezlerine başvuran binlerce kişi test olmak için saatlerce kuyruklarda beklemek zorunda kaldı.
Üstelik ehil olmayan şirketlerin ürettiği testler virüsü teşhiste yetersiz olduğundan çoğunlukla yanlışlı negatif sonuçların ortaya çıkmasına yol açtı.
Test ölçüsünün ve aktifliğin yetersizliği, salgının kritik birinci aylarında virüsün yayılma suratının fark edilmesini ve buna karşı tesirli tedbirler alınmasını engelledi.
3 ŞİRKETE İMTİYAZ
CDC, test kiti geliştirme ve dağıtma imtiyazını, o güne kadar isimleri pek duyulmayan, Şanghay’daki GeneoDx Biotech, Huirui Biotechnology ve BioGerm Medical Technology şirketlerine verdi. Muahedeler açık ihaleyle değil kapalı kapılar gerisindeki görüşmelerle yapıldı. Şirketler, virüs bilgilerine ulaşmak ve üretim imtiyazı için 1’er milyon yuan (yaklaşık 150 bin dolar) ödedi.
Bu ortada, hem CDC hem de bağlı olduğu Ulusal Sıhhat Kurulu (NHC), başka kuruluşların ve bilim insanlarının test yapmalarını ve test kiti üretmelerini önlemeye çalıştı. NHC, Vuhan’daki hastanelerin virüs numunelerinin sadece kendi belirlediği laboratuvarlara gönderilmesine müsaade verdi. Öte yandan testler için gerekli yasal ve tıbbi koşulları zorlaştırdı ve sırf 3 şirketin ürettiği test kitlerinin kullanılmasını teşvik etti.
VİRÜS TAŞIYAN HER 19 BİREYDEN 1’İ TESPİT EDİLEBİLDİ
Kısıtlı sayıdaki ve yetersiz testler nedeniyle 5 Ocak ile 17 Ocak ortasında kentte hiç yeni hadise tespit edilemedi. Bu, virüsün yayılımını durdurma konusunda erken adımlar atılmasını önledi. Hem kamuoyu hem de yetkililer virüs konusunda yanlış bir izlenime sahip olurken, sokağa çıkma, toplanma yasakları ve ulaşım kısıtlamaları üzere faal önlemler alınamadı.
“Nature” mecmuasında 4 Mayıs’ta yayımlanan araştırmada, Vuhan kentinin karantinaya alındığı 23 Ocak tarihinden iki hafta evvel salgına müdahale edilebilmesi halinde dünya genelindeki hadise sayısının yüzde 86 azaltılabileceği öngörüsünde bulunulmuştu.
Şanghay şirketlerinin sağladığı testler uygulanmaya başlandığında ise çoğunlukla bilinmeyen yahut yanlış negatif sonuçlar ortaya çıkardı.
Imperial College London’a nazaran, az sayıda ve yanılgılı test uygulaması nedeniyle 31 Ocak tarihine gelindiğinde Vuhan’da virüs taşıyan 19 şahıstan sadece 1’inin tespit edilebildiği öngörülüyor.
Çin’in Vuhan kentinde Aralık 2019’da ortaya çıkan Kovid-19, 200’den fazla ülke ve bölgeye yayıldı. Dünya genelinde olay sayısı 65 milyona yaklaşırken virüs nedeniyle 1,5 milyondan fazla insan hayatını kaybetti.
{sitename}
