Avrupa’nın birçok ülkesinde Covid-19 hadiselerinin son günlerde yine artmaya başlaması, salgında üçüncü dalga telaşını de beraberinde getiriyor. Şu an için hadise sayıları her ne kadar ikinci dalganın tepe yaptığı Kasım 2020 sayılarından uzak olsa da son periyotta yine yükselmeye başlayan günlük yeni hadiseler, üçüncü dalganın habercisi niteliğinde…
Hollanda da bu ülkelerin başında geliyor. Robert Koch Enstitüsü ülkeyi yüksek riskli ülkeler sınıfına dahil etti. Zati Hollanda Sıhhat Bakanı Hugo de Jonge’de her gün ihtarlara devam ediyor. Son bir haftada günlük ortalama olay sayısı geçen aya oranla iyice artarak 7 bin 188 oldu. Ülkede toplam olay sayısı 1 milyon 386 bini görmüş durumda. Salgının başladığı günden bugüne hayatını kaybedenlerin sayısı da 16 bin 629’a ulaştı.
Başbakan Mark Rutte de üçüncü dalganın artık çok yakın olduğunun farkında… Bu nedenle 15 Aralık’ta yürürlüğe giren sıkılaştırılmış Covid-19 önlemlerini ve 23 Ocak’ta yürürlüğe giren sokağa çıkma kısıtlamasının 20 Nisan’a kadar uzatıldığını açıkladı. Ayrıyeten Rutte, Hollanda basınına yaptığı açıklamada yeni hadiselerin üçte ikisinin İngiltere varyantı olduğuna dikkati çekmişti.
NE DENEYLER BİTİYOR NE DE HALKIN PROTESTOLARI
ARTIK DE SEKS EMEKÇİLERİ İSYAN BAYRAĞINI ÇEKTİ
Ülkede çok katı kısıtlamalar olmamasına karşın halkın protestoları da bitmek bilmiyor. Beşerler korona tedbirlerine yansılı. Bilhassa iki ay öncesine kadar Amsterdam, Eindhoven ve Lahey’de ortalık adeta savaş alanına dönmüştü. Yüzlerce kişi sokaklara dökülüp, polisle çatıştı hatta polis motosikleti ve araçlarını ateşe verdiler. Çıkan olaylarda en az 100’den fazla kişi gözaltına alındı. Şu an için mevcut kısıtlamalara karşı da öfkenin dindiği söylenemez lakin en son gerçekleşen parlamento seçimleri sonrası biraz olsun ortalığı sakinleştirmiş durumda.
Öte yandan seks emekçileri de protesto ateşini yaktı. Kendi üzerlerindeki yasakların kaldırılmamasını sert halde eleştiren seks personelleri, parlamentonun önünde toplanıp ellerinde kırmızı şemsiyelerle kendilerinin de düşünülmesini talep ediyor. Doğal bunda son seçimlerde aday olan aktivist Yvette Luhrs’un da tesiri büyük. Luhrs yaptığı açıklamada “Protesto ediyorum zira seks çalışanları ayrımcılığa uğruyor. Kuaföre gitmekte sakınca yok, masaja gitmekte sakınca yok fakat seks emekçileriyle birlikte olmak yasak” sözlerini kullanmıştı.
Tüm bunların dışında ülkede çok değişik deneyler de yapılıyor. Amsterdam’da salgının gece kulübünde yayılımının nasıl olacağını görmek için bir parti düzenlendi. 17 bin kişilik kapasitesi olan gece kulübünde cümbüşe bin 300 kişi katıldı. İştirakçiler koronavirüs kısıtlamalarından muaf tutularak eğlendi. Partinin asıl maksadı, kısıtlamaların kalkacağı devirde gece kulüplerinin denetimli bir halde açılmasının mümkün olup olmayacağını görmekti.
Bir öbür değişik örnek de ülkenin en değerli seyahat acentelerinden biri olan Sunweb’den geldi. Hükümet dayanaklı bu toplumsal deneyde 18-70 yaş ortası 187 kişiyi sekiz günlük tatil için Yunanistan’a götürülecek. 472 dolar tutacak olan tatil masrafları da karşılanacak fakat kimi kurallar var. Tatilciler seyahat öncesi ve sonrasında koronavirüs testi olacak, kaldıkları otel bölgesinden dışarı çıkamayacak, otelin yüzme havuzu ve restoranlarını kullanacak ve plaja gidemeyecek.
Pekala tüm bu gelişmelerin dışında Hollanda’daki Türkler neler yaşıyorlar? hurriyet.com.tr’ye müşahedelerini anlattılar.
AŞILAMA ÇOK YAVAŞ İLERLİYOR!
‘BU GİDİŞLE BİZE SIRA GELMEZ’
İpek Konutçu, 38 yaşında bir blogger. Ailecek uzun müddettir ülkenin kuzeyinde yer alan Amstelveen kentinde yaşıyorlar. Hem ülkede hem de yaşadığı kentteki hastanelerde doluluk oranı her geçen gün artıyor. Tüm bunların dışında aşılama da epey yavaş ilerliyor. Durum böyleyken Evci’ye birinci aşı konusunu sordum. Kendi yaş kümesi ne vakit aşı olacak, yürütülen süreçten şad mu?
Aşılamanın çok yavaş ilerlediğini ve hatta aşının başladığı birinci periyotlarda aşı yapacak sıhhat çalışanı sayısında kasvetler yaşandığını, emekli olan ya da misyonu bırakan sıhhat işçilerinin vazifeye davet edildiğini söyleyen Konutçu, sonraki süreçte aşı merkezlerinin sayısının artırıldığını bu sefer de aşı randevularında problemler yaşanmaya başladığının altını çiziyor ve ekliyor:
“Ülkede şu an için durdurulan Oxford/AstraZeneca’nın yanında, BioNTech/Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson aşıları yapılıyor. Bizim yaş kümemize aşı sırasının gelmesi haziran olarak planlanıyor. Açık söylemek gerekirse biz bu bahiste biraz umutsuzuz. Bu biçimde devam edilirse bize sıra gelmez. Tahminen tek doz olarak yapılan Johnson & Johnson aşısı ile ilerlenirse 30-40 yaş kümesine yaz öncesi sıra gelebilir, o da bir umut…”
?
İpek Konutçu ve ailesi
İpek Konutçu, ülkedeki koronavirüs ile ilgili müşahedelerini hurriyet.com.tr’ye şöyle özetledi:
- “Hollanda’da son bir yılımız insanlara şok olmakla geçiyor. Sürece bireylerin daha şuurlu yaklaşmasını beklerdik lakin maalesef bu halde bir yaklaşım gözlemleyemedik. Mesken partileri, korona oldukları halde karantinaya girmeyen beşerler, denetimsiz formda çocuklarının okula gönderen ebeveynler, bize bir şey olmaz diyen yaşlılar, buldukları her ortamda kuralları hiçe sayıp toplumsallaşan insanlar…”
- “Yaşlılar dikkat etsin denilen devirde maskesiz alışveriş merkezlerinde gezen 70 yaşında nineler de gördük, havayı 15 derece güneşli bulduğunda Vondelpark’ı tıka basa doldurup parti yapan gençler de… Ülkede bir küme insan koronavirüs yokmuş gidi davranıyor. Göz nazaran göre metroda maskesiz geziyorlar, yasak denildiği halde gece sokağa çıkıyorlar, bunlar karşılığında ceza yediklerindeyse de devlete dava açıyorlar.”
- “Öte yandan ülkede öfke ve protestolara mana veremiyorum. Genelde genç nüfus çok isyankar, hayatlarından yılların çalındığını ve gençliklerini yaşayamadıklarını düşünüyorlar. Onlar için devlet tarafından ayrılan bir ruhsal yardım bütçesi var. Yani hükümet elinden geldiğince gençlerin yanında olmak istiyor ama özgürlükler ülkesindeki gençler için bu kâfi değil. Hollanda’da korona periyodunda birçok ülkeye kıyasla çok daha az kısıtlama yapıldı. Sokağa çıkma yasağı yalnızca geceleri uygulanıyor, açık alanda maske mecburiliği yok. Yan yana olabilecek kişi sayısında ve mesken ziyaretlerindeki kişi sayılarında sınırlamalar oluyor o kadar. Kentler ortası deveran ile ilgili hiçbir vakit kısıtlama getirilmedi, tam gün sokağa çıkma yasağı hiç uygulanmadı ancak bunlara karşın halk çok isyankar. Türkiye, İtalya ve Fransa’daki yasakları gördüğümüz vakit buradaki isyanı şımarıklık olarak kıymetlendiriyoruz.”
- “Eğitim de büyük darbeler aldı. Korona sayılarına nazaran vakit zaman uzaktan eğitim ile devam edildi, vakit zaman da muhakkak sınıflar okula gittiler. Şu an okul öncesi ve ilköğretim öğrencileri tam vakitli, orta okullar ise haftada birkaç gün okula gidiyor. Geçmiş devirlerde ilkokul yaşındaki çocuklara koronavirüs testi yapılmıyordu ancak artık semptom gösteren tüm çocuklara test yapılıyor, sınıfı karantina altına alınıyor, süreç kesinlikle takip ediliyor.”
RANDEVU SİSTEMİYLE ALIŞVERİŞE GİDİLİYOR
Hilal Kübra Dumanlı Aydın, 29 yaşında. Hollanda’da akıllı çiftlikler için robot tasarlayan bir firmada elektronik mühendisi olarak çalışıyor. Hollanda’nın güneyindeki Delft kentinde yaşıyor. Ülkede mart ayına kadar hayati kıymet taşımayan tüm mağazalar kapalıydı. Fakat şu anki durumda internetten ya da telefonla randevu alarak mağazalara gitmek mümkün. Pekala randevulu alışveriş sisteminde aksaklıklar çıkıyor mu? Aydın’a nazaran bu sorunun karşılığı “hayır” zira sistem çok akıllı bir formda işliyor:
“Geçenlerde korona tedbirleri ile birlikte en erken sekiz gün sonraya randevu alabildiğim bir ayakkabı, kıyafet ve çanta üzere birçok eserin bir arada satıldığı bir mağazaya gittim. Girişteki sırada herkesin randevu numaraları denetim edilerek mağazaya girerken kullanmamız için bir pul verildi. Girişte pul ve maske denetim edildi, içeride kullanmamız için sepet verildi. Mağazada geçirebileceğiniz azamî mühlet 45 dakikaydı ve 35 dakikanın sonunda mağazadaki tüm müşteriler kasaya yönlendirildi. Limitli müşteri olmasına karşın hiçbir aksaklık yaşanmaması için altı kasanın tamamı çalışıyordu. Çıkışta teslim ettiğimiz alışveriş sepeti yeni müşteri için dezenfekte ediliyordu. Her şey o kadar sistematik ilerlemişti ki tam 45 dakikanın sonunda mağaza boşalmış yeni müşteri için hazırda bekliyordu. Çok takdir ettim…”
Hilal Kübra Dumanlı Aydın
İşte Hilal Kübra Dumanlı Aydın’ın müşahedeleri:
- “Salgının başlarında ve ikinci dalgada hastanelerdeki kapasitenin çok azaldığına dair haberler duymuştuk. Mevcut durumda ise yoğunluk oranı yüzde 65 civarında. Hükümet bu hususta epey şeffaf. Hastanelerin doluluk oranları, günlük kaç kişinin ağır bakıma kaldırıldığı üzere bilgiler daima güncelleniyor. Bir de şayet hastaneye yatacak kadar hasta değilseniz koronavirüs için ilaç tedavisi yapılmıyor. Hollanda sıhhat sisteminin bir numaralı yıldızı parasetamol ilacı ile meskende dinlenerek atlatmanız bekleniyor.”
- “En enteresan olan maske uygulamasına çok geç başlanması. 1 Aralık 2020 tarihinden itibaren halka açık kapalı alanlarda maske zaruriliği geldi. Fakat açık havada maske takmak üzere bir mecburilik hala yok. Biz şahsî olarak kalabalık sokaklarda takmayı tercih ediyoruz lakin halkın geneli mecburî olmayan alanlarda maske takmıyor.”
- “Şimdilerde süratli test sistemi geleceğine dair bilgiler var. Artık korona test kitlerini marketten alıp yapabileceğiz. Ayrıyeten ülkede birçok deneyler de yapılıyor. Bu üzere deneylerin sonucunun olumlu çıkması durumunda süratli testlerle bir arada konser, parti üzere aktivitelerin artacağı düşünülüyor. Etkinliklere iştirak sağlayacakların süratli test sonuçlarının denetimi ile alana girilmesine müsaade verilecek.”
‘ÇALIŞAN İNSANLARIN ÜRETKENLİKLERİ DÜŞTÜ’
Eray Aydoğdu, 35 yaşında. Yazılım uzmanı, Amsterdam’da yaşıyor. Pandemi öncesi bütün gününü ofiste geçiriyordu. Bu nedenle kendisine birinci sorum salgının iş hayatını nasıl etkilediği oldu. İnsanların bu mevzudaki reaksiyonları neler?
Salgın nedeniyle birden fazla şirketlerin meskenden çalışma modeline geçtiğini söyleyen Aydoğdu, çalışan insanların birçoklarını üretkenliklerinin düştüğünden şikayetçi olduğunu vurguluyor ve ekliyor:
“Hükümet ve büyük şirketler ofise dönmeme konusunda hayli katılar. Birden fazla şirket çalışanlarına meskenlerinde çalışma ortamı kurabilecekleri, bir ekonomik dayanak sağlıyor. Böylelikle beşerler konuttan çalışmaya teşvik ediliyor. Yalnız bu devirde işsizlik çok fazla yükselmedi. Zira devletin yaptırımları ve yardımları devam ediyor. Kapanan işyerlerine de devletin muhakkak kurallar ile dayanağı sürüyor”
Ayrıyeten cümbüş dalı için çalışmaların da yapıldığını söyleyen Aydoğdu, hükümetin bu mevzuyla ilgili haziran sonrası için ekstra ekonomik dayanak paketi açıkladığının altını çiziyor:
“Böylece organizatörleri gelecek planları yapmak için garanti altına alıp teşvik etmeye çalışıyorlar. Bunda gençler de tesirli… Zira pandeminin gençler üzerindeki ruhsal tesirleri ile ilgili yapılan birçok araştırma var. Bu tip teşviklerle cümbüş kesimi hareketlenirse bu durumun gençleri biraz olsun memnun edebileceğini düşünüyorlar”
{sitename}
