Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının gölgesinde sandığa giden ABD’de, Cumhuriyetçi ve Demokratları ikiye ayıran “posta yoluyla oy kullanma” uygulaması, seçim gününden sonraki gündemi de belirleyecek.
ABD’de esasen uzun vakittir var olan “posta yoluyla oy kullanma” metodunun, salgın nedeniyle neredeyse seçmenlerin yüzde 70’ini kapsayacak halde genişletilmesi nedeniyle bu oyların seçim sonuçlarının şekillenmesinde değerli rol oynaması bekleniyor.
Cumhuriyetçi Lider Donald Trump ile Demokrat Joe Biden’ın yarıştığı seçimlerde, her eyaletin postayla oy kullanma tarihlerini ve bu oyların sayımını farklı günlerde başlatıp bitirmesi, seçim sonuçlarının 3 Kasım gecesi öğrenilememe ihtimalini doğuruyor.
POSTA YOLUYLA OY KULLANMAK NE DEMEK?
ABD’de seçim kanunlarına nazaran bir seçmen, belli durumlarda seçim sandığına gitmeden uzaktan posta yoluyla oy kullanabiliyor. Kovid-19 salgınına kadar ABD’de yalnızca birkaç eyaletteki seçmenler, sandığa gitmeden posta yoluyla oy kullanıyorlardı.
Ülkedeki birçok eyalet ise geçerli bir mazereti olan seçmenlere (yurt dışında bulunmak, hastalık, mecburi misyon, askerlik gibi) evvelce müracaatta bulunmak kaydıyla posta yoluyla oy kullanma seçeneğini sunuyor. Az sayıdaki eyalet ise rastgele bir mazeret belirtmeden de yalnızca müracaat yapılması durumunda kelam konusu seçmenlere postayla oy kullandırıyor.
Ülkeyi vuran Kovid-19 salgını ise tüm bu yerleşik geleneği değerli ölçüde etkilemiş durumda. Salgını zati “geçerli bir mazeret” olarak kabul eden birçok eyalet, tüm seçmenlerinin rastgele bir müracaatta bulunmasalar bile sandık başına gitmeden posta yoluyla oy kullanabilmesinin önünü açtı.
Son datalara nazaran, ABD’de 9 eyalet ve başşehir Washington DC’de kayıtlı 44 milyon seçmene (yüzde 21) rastgele bir müracaata gerek olmaksızın “otomatik olarak” oy pusulaları gönderiliyor. Bu eyaletlerin birçoklarında Demokrat seçmenler ön planda.
34 eyalette kayıtlı 118 milyon seçmene (yüzde 57) “başvuruda bulunması halinde meskenlerine oy pusulası” gönderilecek biçimde postayla oy kullanma hakkı tanınıyor. Bu bireyler bir mazeret bildirmek zorunda olmadığı üzere koronavirüs salgınını da mazeret olarak gösterebiliyor.
Kalan 7 eyalette kayıtlı 46 milyon seçmen ise (yüzde 22) posta yoluyla oy kullanabilmek için Kovid-19 dışında “geçerli bir mazeret bildirmek” zorunda. Birçok Cumhuriyetçi olan bu eyaletlerdeki seçmenlerin büyük çoğunluğunun 3 Kasım’da sandık başında oy kullanması bekleniyor.
POSTAYLA GÖNDERİLEN OY PUSULALARININ KABUL TARİHİ HER EYALETTE FARKLILIK GÖSTERİYOR
Eyaletlerde postayla oy talep etme ve oy pusulalarının adreslere gönderilmesi süreçleri şu anda tüm eyaletlerde sona ermiş durumda.
Postayla gönderilen oy pusulalarının üzerine vurulan posta damgası için son gün 3 Kasım olsa da hangi tarihe kadar gelen oyların kabul edileceği ya da oyların resmi sayım sürecine ne vakit başlanacağı konusunda her eyaletin farklı uygulaması bulunuyor.
Seçimlerin mukadderatlarını belirleyecek kritik eyaletlerden Florida’da 3 Kasım’dan sonra seçim merkezlerine ulaşan ve posta yoluyla kullanılan oylar kabul edilmeyecek.
Eyalette posta yoluyla gelen oyların sayımına seçim gününden 22 gün evvel başlandı. Gerek seçim gününden sonra oyların kabul edilmeyecek olması, gerekse de sayım sürecine erken başlanması sebebiyle bu eyaletteki sonuçların 3 Kasım gecesi büyük oranda netleşmesi bekleniyor.
Bir başka kritik eyalet olan Pennsylvania’da ise Cumhuriyetçi Parti’nin itirazlarına karşın ABD Yüksek Mahkemesi, 6 Kasım’a kadar seçim merkezlerine ulaşan oyların kabul edilmesine hükmetti. Postayla ulaşan oyların sayımına seçim gününden evvel başlanamayacak olan eyalette, sonuçların büyük ihtimalle gecikmesi bekleniyor.
Seçim sonuçlarının baş başa çıkması durumunda Florida’nın 29, Pennsylvania’nın ise 20 Seçiciler Konseyi delegesi seçimlerin yazgısını belirleyecek.
Başka kritik eyaletlerden Wisconsin ve Arizona’da 3 Kasım’dan sonra ulaşan oy pusulaları kabul edilmezken, Kuzey Carolina 6 Kasım’a, Michigan’da ise 17 Kasım’a kadar ulaşan oy pusulaları geçerli sayacak.
Kuzey Carolina ve Arizona’da oyların sayım sürecine seçimlerden 14 gün evvel başlandı fakat Michigan ve Wisconsin’de oyların sayımı seçim gününe kadar mümkün olmayacak.
Seçiciler Heyeti bakımından Michigan’ın 16, Wisconsin’in 10, Kuzey Carolina’nın 15, Arizona’nın ise 11 delegeye sahip olması, tüm bu eyaletleri yeni liderin belirlenmesi noktasında oldukça değerli pozisyona taşıyor.
NÜFUS YOĞUNLUĞU ÇOK OLAN EYALETLERDE DURUM NE?
Öte yandan, nüfus yoğunluğu çok ve hasebiyle “seçiciler kurulu” üyesi sayısı da yüksek olan eyaletlerdeki farklı uygulamalar da seçim sonuçlarının öğrenilmesinde belirleyici olacak.
Seçiciler Konseyi’ndeki 55 üyeyle en çok üye sahibi olan California’da 20 Kasım’a kadar ulaşan oylar kabul edilecek lakin buradaki oyların sayım sürecine seçim gününe kadar başlanamayacak.
36 üyeli Teksas’ta 4 Kasım’a, 29 üyeli New York’ta 10 Kasım’a ve 20 üyeli Illinois’de 17 Kasım’a kadar gönderilen oylar kabul edilecek. Bu eyaletlerde oyların sayım sürecine seçim gününden evvel başlamak mümkün olmayacak.
ÖTEKİ EYALETLERDE DURUM NE?
ABD’de en erken postayla oy kabulünü durduracak eyalet Louisiana. Bu eyalette 2 Kasım’dan sonra ulaşan oy pusulaları geçersiz olacak.
3 Kasım’dan sonra gelecek oyları kabul etmeyecek eyaletler ise Alabama, Arkansas, Colorado, Connecticut, Delaware, Georgia, Hawai, Idaho, Indiana, Maine, Missouri, Montana, Nebraska, New Hampshire, New Mexico, Oklahoma, Oregon, Rhode Island, Güney Carolina, Güney Dakota, Tennessee, Vermont ve Wyoming olarak sıralanıyor.
Kansas, Kentucky, Massachusetts, Virginia 6 Kasım’a, Iowa, Kuzey Dakota, West Virginia 9 Kasım’a, Mississippi, Nevada, New Jersey, Minnesota 10 Kasım’a, Alaska, Washington DC, Maryland, Ohio 13 Kasım’a ve Utah 17 Kasım’a kadar ellerine ulaşacak oy pusulalarını geçerli kabul edecek.
En geç tarihe kadar gelen oyları kabul edecek eyalet olarak Washington eyaleti öne çıkıyor. Burada 28 Kasım’a kadar gönderilen pusulalar geçerli sayılacak.
{sitename}
