Amerikan New York Times (NYT) ve Wall Street Journal (WSJ) gazetelerinin haberlerine nazaran Lider Joe Biden, evvelki liderlerden farklı olarak, ABD’de 1915 olaylarını anma günü olan 24 Nisan’da “soykırım” tabirini kullanacak. İsmi verilmeyen Beyaz Saray yetkililerini kaynak gösteren gazeteler, Biden’ın şimdi kararını netleştirmediğine dikkat çekti.
BU BİRİNCİ OLACAK
Hafta başında ABD Kongresi’ndeki iki partiden 100’ün üzerinde üye, seçim periyodunda 1915 olaylarını soykırım olarak tanıma vaadinde bulunan Biden’ı kelamını tutmaya çağırmıştı. Joe Biden “soykırım” derse, bu tarafta adım atan birinci ABD başkanı olacak. Evvelki liderler Donald Trump ve Barack Obama, 1915 olayları için “Büyük Felaket” manasına gelen “Meds Yeghern” tabirini kullanmıştı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçtiğimiz günlerde “Amerika bağları daha da kötüleştirmek istiyorsa tercih kendilerinindir” diyerek Türkiye’nin tavrını ortaya koymuştu.
AKAR: KABUL EDİLEBİLİR DEĞİL
ABD’de yayınlanan Real Clear Defense mecmuası için kaleme aldığı makalesinde Biden’ın kelamda Ermeni soykırımını tanıyacağı argümanlarına değinen Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, “Günümüz dünyasında tarihten düşmanlık çıkarmak ve yeni aykırılıklar yaratmak, ortak bir gelecek inşa etmek için ne kabul edilebilirdir, ne de faydalıdır” dedi. Dağlık Karabağ’daki ateşkes sonrası oluşturulmaya çalışılan müspet ortama müttefiklerin yardımcı olması gerektiğini belirten Akar, Birinci Dünya Savaşı’nın akabinde 1915 olaylarını incelemek üzere Türkiye’ye gelen Amerikalı General James Harbord’ın raporunu hatırlatarak, raporun bölge halkları için daha barışçıl bir gelecek öngördüğünü vurguladı.
‘ATEŞKES BÖLGE İÇİN FIRSAT’
Türkiye’nin 2005’te tarihçiler ve bilim insanlarından oluşan ortak bir komite kurulması teklifinin hâlâ geçerli olduğunu bildiren Akar, makalesinde Erivan ve Washington idarelerine de ileti göndererek, “Ermenistan ile Azerbaycan ortasında geçen yıl açıklanan ateşkes, yeni bir sayfa açılabilmesi için değerli bir fırsat sunuyor” dedi.
Günlük basın toplantısında konuşan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric de ABD’nin 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımaya hazırlanması hakkında, “BM’ye nazaran soykırım tarifi uygun bir yargı organınca yapılmalı” değerlendirmesinde bulundu.
AMERİKAN BASINI RİSKLERE DİKKAT ÇEKTİ
1’inci Dünya Savaşı periyodundaki olayların soykırım olarak tanımlanmasının Türkiye ile bağlantıları daha da bozacağını yazan NYT, fakat “insan haklarını ilerletmeye istekli Biden’ın risk alabileceği” yorumunu yaptı. ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi James Jeffrey de muhtemel soykırım açıklamasının, ABD’nin bedelleri için jeostratejik hasarlar almaya hazır olduğuna işaret ettiğini söyledi.
ABD Lideri Biden’ın “soykırım” demesi halinde bunun münasebetlerde tansiyonu daha da arttıracak nadir bir adım olacağını kaydeden WSJ, Türkiye’nin Amerika’daki yerlilere yapılanları gündeme getirmesinin ve diplomatik protestoda bulunmasının beklenebileceğini belirtti. “Çok muhtemel olmasa da” ABD’nin İncirlik Üssü’nü kullanmasının yasaklanabileceğini de not düştü.
HARBORD RAPORU NEDİR
1’nci Dünya Savaşı’nın akabinde ABD’nin, Osmanlı ve komşu ülkeleri incelemek üzere Tümgeneral James Harbord başkanlığında bir heyet görevlendirmesi, Türk-ABD tarihinde en belirleyici dış siyaset uygulaması olarak bedellendiriliyor. Heyetin Anadolu’nun doğu bölgeleri ile Kafkaslar’da gerçekleştirdiği 58 günlük araştırmaların akabinde hazırladığı rapor, Ermeni problemine dair Türkiye’nin elini güçlendiren bulgulara işaret ediyor.
{sitename}
