Beyaz deniz kulağı (white abalone) bir vakitler Kaliforniya ve Meksika kıyılarında çok sayıda bulunuyordu, ticareti yapılmaya başlamadan evvel bu kıyılarındaki yerli halk, binlerce yıl boyunca denizkulağı yiyordu lakin artık kuşağı tükenme tehlikesi ile karşı karşıya…
Bu kuşağın popülasyonu üreme oranlarındaki düşüş, çok avlanma v hastalıklar nedeniyle düşüş yaşıyor. Bu nedenle 2001’de kuşağı tehlike altındaki çeşitler listesine giren birinci deniz omurgasızı oldu.
Bilim insanları bu canlı cinsini müdafaa altına almak için yenilikçi teknikler kullanıyor. Yaklaşık 10 yıldır hiçbir beyaz denizkulağının dünyaya gelmemesi nedeniyle bilim insanları harekete geçti.
Son olarak Kaliforniya Üniversitesi’nde bir küme araştırmacı, jenerasyonu tükenmekte olan bu eşsiz deniz salyangozlarını (Haliotis sorenseni) kurtarmak ve sayısını artırmak için yeni bir çalışma yapıyor.
Kristin Aquilino ve grubu, bu yırtıcı deniz salyangozlarının üreme günlerinde, şafaktan evvel kalkıp onları tanklardan alıyorlar. Gün uzunluğu denizkulaklarını, hazırladıkları deniz suyu ve hidrojen peroksitten oluşan “kimyasal aşk iksiri” dedikleri solüsyona batırarak saatlerce ıslatıyorlar. Böylece spermlerini ve yumurtalarını salmasına yol açan afrodizyak sağlanıyor.
Kalifornia Üniversitesi, Davis Bodega Deniz Laboratuvarı’nda bulunan Beyaz Abalone Yetiştirme Programı’nın baş bilim insanı Kristin Aquilino, “Beyaz deniz kulaklarının kuşağı tükenmek üzere. Bizlerin yardımımız olmadan geri dönemezler” diyor.
Fotoğraf: Reuters
Aquilino, ayrıyeten denizkulağının uzun uzaklık ilgilerinde berbat olduğunu, üreme hücrelerini özgür bırakmaları için onlara nitekim çok romantik bir tahlil sunduklarını, onları bu aşk solüsyonun içine koyup laboratuvar ortamında birleştirip yabanî tabiatta son bulacak yavruların dünyaya gelmesini sağlayabileceklerini söylüyor.
Bu canlıların yumurtlama sayısı 2019 yılında 25 bine ulaşmıştı. Lakin pandemi nedeniyle dönem için tek bir çalışma ile sınırlandığından ötürü düşüş yaşandı. Lakin Aquilino, larvaların şimdiye kadarki en yüksek hayatta kalma oranlarına sahip olduğunu belirtiyor.
Fotoğraf: Reuters
Şayet denenen bu çalışma başarısız olursa, ilerleyen haftalarda birebir süreci tekrar uygulanacak. Aquilino, “Onları çok fazla gerilime sokmadığımızdan emin olmak istiyoruz. Verilen bu ortanın, beyaz denizkulaklarına iyi gelip onları daha üretken hale getirmesini umuyoruz” diyor.
Bu ortada Kristin Aquilino, yüksek lisans öğrencisiyken eşi ile kırmızı denizkulağı araştırma dalışında tanışmış. Nişan yüzüğünde bir deniz kulağı incisi var. Ve kızları meskende düzmece bir deniz kulağı çiftliğiyle oynuyor. Aquilino, “Bu hem benim hem de ailemin kimliğinin nitekim kıymetli bir modülü haline geldi” diyor.
Beyaz denizkulakları çoklukla su yosunları yani alg ile beslenir. Boyutları ortalama 13-20 cm ortasındadır lakin dünyanın farklı bölgelerinde 30 cm’yi bulabiliyor. Dış görünüşleri kulağa benzediği için denizkulağı ismini almıştır. Kayalara tutunarak yaşayan denizkulaklarının çok ince ve oval halli bir kabuğu vardır.
Kabukları düz ve spiral halindedir ve kenarlarında sıra halinde dizilmiş delikleri vardır. Bu delikler nefes almaları için teneffüs gözenekleridir. Güçlü, kaslı ayakları sayesinde kayalara ve öbür sert yüzeylere tutunurlar ve oval halli kabukları onları avcılardan korur. Kabuğunun içi en az içindeki eti kadar kıymetlidir zira sedef kaplıdır. Sedefli kabukları süs eşyaları ve mücevher olarak kullanılır.
Beyaz denizkulakları, çok yavaş hareket ederler ve tabanlarda yaşar. Kayalara ve öbür sert yüzeylere kaslı ayaklarını kullanarak yapışırlar ve rahatsız edildiklerinde çıkarılması nerdeyse imkansızdır. Yetişkinler, dört ila altı yıl üzere bir müddette yırtıcı tabiatta cinsel olarak olgunlaşır. Yumurtalarını ve spermlerini suya bırakarak ürerler. Yetişkin erkek ve dişi deniz kulağı yumurtladıklarında birbirlerine yakın olduklarında döllenme daha başarılı olur, vahşi tabiatta başarılı bir biçimde yumurtladığında yetişkin larvalara dönüşür.
1970’lerde, Kaliforniya kıyıları dönüm başına 5000 beyaz deniz kulağına konut sahipliği yapıyordu. 20 yıl sonra araştırmalar tıpkı büyüklükteki alanda birden az deniz kulağı buldu. Bu nedenle 1997 yılında Kalifornya kıyılarındaki deniz kulağı avcılığı kapatıldı.
1997’den beri Kaliforniya’da okyanuslardan yabanî deniz kulağı toplamak yasa dışı olmasına karşın, deniz kulağı etinin çok kıymetli oluşu ve yüksek fiyatla satılması onları kaçak avcıların amacı haline getirdi.
Arkeologlar, deniz kabuğu ticaretinin kıta boyunca Mississippi Nehri’ne kadar uzandığını ve 5000 yıldan daha eski bir tarihe sahip olduğunu söylüyor.
Hürriyet