ABD’de idarenin değişmesiyle, Lider Donald Trump ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson ortasındaki olumlu havanın yerini başta ticaret mutabakatı olmak üzere kimi bahislerde krizlere bırakacağı öngörülüyor.
ABD’nin 46. lideri seçilen Biden’ın ocak ayında başkanlık koltuğuna oturmasıyla ABD-İngiltere bağlantılarında yeni bir devrin başlaması bekleniyor.
Trump periyodunda ABD’nin İran Nükleer Muahedesi ve Paris İklim Mutabakatı’ndan çekilmesi her ne kadar İngiltere ile ABD ortasında kimi uyuşmazlıklara yol açsa da iki ülke ortasındaki ticaret muahedesi görüşmelerinin devam etmesi ve Trump’ın Brexit’i desteklemesi Londra’da memnuniyetle karşılanıyordu.
Lakin İrlanda kökenli Biden’ın Brexit aykırısı tavrı, Johnson’la ikili bir teması yahut dostluğunun bulunmaması ve Brexit görüşmelerinin sonucuna nazaran bir ABD-İngiltere Ticaret Mutabakatı’na karar verecek olması, iki ülke ilgilerinde olumsuz bir periyoda girileceği yorumlarına yol açıyor.
Bağların geleceğini belirli başlı mevzuların şekillendirmesi bekleniyor.
ÖNDERLER VE GRUPLARI ORTASINDAKİ BAĞ
İngiltere’de siyasi tahlilciler, başkanlar ve hükümetler ortasındaki “özel iletişimin” her vakit iki ülke ortasındaki ilgilerin seyrini belirlediği değerlendirmesinde bulunuyor.
Biden’ın Johnson’la, eski ABD Lideri Ronald Reagan ile eski İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher ya da George W. Bush ile Tony Blair ortasında kurulan özel dostluğa misal bir ilgi kurmayacağı düşünülüyor. Thatcher’dan bu yana tüm İngiliz başbakanlarıyla tanışıklığı olan Biden’ın şimdi Johnson’la tanışmadığı biliniyor.
Times gazetesinde 8 Kasım’da yayımlanan bir haberde, Demokrat Partili bir kaynağa dayandırılarak, Biden’ın Johnson’ı müttefik olarak görmediği ve Johnson’la ikili özel bağlantı kurmayacağı ileri sürüldü.
2019’un aralık ayında Johnson’ı “Trump’ın Britanyalı fizikî ve ruhsal ikizi” olarak niteleyen Biden’ın bu değerlendirmesi, ikili ortasındaki bağlantının geleceğine dair de ipucu veriyor.
Ayrıyeten kimi İngiliz hükümeti yetkililerinin ABD ziyaretlerinde Demokrat Partililerle görüşmekten kaçındığı, Biden’ın kampanya takımının birtakım üyelerinin de Johnson’a karşı sert sözler kullandığı biliniyor.
JOHNSON’A “ŞEKİL DEĞİŞTİREN SÜRÜNGEN” BENZETMESİ
Örneğin, Barack Obama’nın başkanlığında Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Kurulu Sözcülüğünü yürüten ve Biden’a yakınlığıyla bilinen Tommy Vietor, Johnson’ın tebrik bildirisini sert bir lisanla eleştirdi.
Vietor, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda Johnson hakkında, “Bu form değiştiren sürüngenin Obama hakkındaki ırkçı yorumlarını ve Trump’a kölece bağlılığını unutmayacağız.” sözünü kullandı.
BREXİT VE ABD-İNGİLTERE TİCARET MUAHEDESİ
Siyasi tahlil uzmanları, Brexit’i hem İngiltere hem de Avrupa’daki Amerikan çıkarları için tarihi bir yanılgı olarak kıymetlendiren Biden’ın transatlantik bağlantıları İngiltere’den değil Brüksel’den ve Avrupa’dan onarmaya başlayacağını iddia ediyor.
ABD ile İngiltere ortasında devam eden ticaret mutabakatı görüşmelerinin nasıl şekilleneceğine, İngiltere’nin AB’den mutabakatlı mı yoksa anlaşmasız mı ayrılacağı ve Kuzey İrlanda krizinin tesirinin olacağı bedellendiriliyor.
Joe Biden’ın İngiltere’nin Brexit kararına karşı olduğu ve anlaşmasız bir ayrılığı da desteklemediği biliniyor.
Niyet kuruluşu Chatham House’da 2018’deki bir programda konuşan Biden, “İngiltere vatandaşı olsaydım Brexit seçimlerinde katiyen hayır oyu verirdim.” sözüyle hatırlanıyor.
Biden, 16 Eylül’de de Twitter’dan yaptığı bir paylaşımda AB ile İngiltere ortasında yürütülen ayrılık müzakerelerinde krize dönüşen Kuzey İrlanda sorununa ait de “Brexit’in Kuzey İrlanda’ya barışı getiren ‘Hayırlı Cuma’ Mutabakatı’na ziyan vermesine müsaade veremeyiz. İngiltere ile ABD ortasında beklenen bir ticaret mutabakatı, Brexit görüşmelerinin Kuzey İrlanda’daki barışa ziyan vermemesine bağlı.” değerlendirmesinde bulundu.
Halbuki Johnson hükümeti, AB’yle bir mutabakata varamaması durumunda Brexit Muahedesini tek taraflı ihlal edecek bir maddeyi geçirmek istiyor. Bu durumda AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile Birleşik Krallık’ın modülü Kuzey İrlanda ortasında tekrar fiziki hudut oluşturmak gerekebilir.
AB’yi “Birleşik Krallık’ı bölmeye çalışmakla” suçlayan Johnson’ın anlaşmasız Brexit’te ısrar etmesi, ABD ile İngiltere ortasında mümkün bir ticaret mutabakatını büsbütün riske atabilir.
İRAN, RUSYA VE ÇİN
İngiltere ve AB’nin önde gelen ülkelerinin taraf olmaya devam ettiği İran nükleer mutabakatı, Trump’ın 2018’de ABD’nin muahededen ayrıldığını açıklamasıyla sekteye uğradı.
İngiltere, İran’ın nükleer silahlara sahip olmasını engelleyen bu muahedenin sürdürülmesi için diplomatik eforlarını devam ettirdi. Biden periyodunda ABD’nin İran ile diplomatik kanalları açmasının akabinde ABD ve İngiltere’nin ortak birtakım siyasetler yürütecekleri öngörülüyor.
Biden periyodunda İngiltere’nin de tehdit olarak gördüğü Rusya ile ABD alakalarının ise daha gergin seyredeceği ve Rusya’ya karşı caydırıcılığı artırmak için İngiltere üzerinde baskı kuracağı yorumu yapılıyor.
Biden idaresiyle, Çin’in, Hong Kong ve Sincan Özerk Bölgesi’ndeki insan hakları ihlallerine karşı yakın çalışacağı da bedellendiriliyor.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
Paris’te, Aralık 2015’te yapılan 21. BM İklim Değişikliği Taraflar Konferansı’nda (COP21) onaylanan İklim Mutabakatı, Nisan 2016’da 190’dan fazla ülke tarafından imzalanmıştı.
Trump’ın birinci kere 2017’de duyurduğu Paris İklim Muahedesi’nden çekilme kararı birkaç gün evvel resmi olarak yürürlüğe girdi. Böylelikle ABD, muahededen resmi olarak çekilen birinci ülke oldu.
Biden ise seçim kampanyasında sık sık ABD’yi bu mutabakata tekrar dahil edeceği kelamını vermişti. Gelecek yıl Glasgow kentinde Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’na konut sahipliği yapacak İngiltere’nin ABD’nin muahedeye geri dönüşünü memnuniyetle karşılayacağı düşünülüyor.
{sitename}
