Çad’ı 1990 yılından beri yöneten Cumhurbaşkanı İdris Debi’nin cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandığını ilan ettikten bir gün sonra dün cephede öldüğü açıklandı. Ordu Sözcüsü Azem Bermandoa Agouna, ulusal televizyonda yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı İdris Deby Itno’nun, hafta sonu ülkenin kuzeyinde ayrılıkçılara karşı düzenlenen operasyona katıldığını, çatışmada yaralandığını ve hayatını kaybettiğini duyurdu. Deby, 11 Nisan’da yapılan seçimleri yüzde 79.32 oyla kazanarak 6’ncı kere seçilmişti.
ÇATIŞMADA AĞIR YARALANDI
Amerikan New York Times (NYT) gazetesi, 68 yaşındaki cumhurbaşkanının ülkenin kuzey komşusu Libya’dan geldikleri bildirilen isyancılara karşı yürütülen harekâta katıldığını ve cephe sınırında hayatını kaybettiğini yazdı. Buna nazaran bölgede çıkan çatışma sırasında askeri üniformalı olan Deby, aldığı yaralardan dolayı hayatını yitirdi. NYT, Deby’nin vefatına dair ayrıntıların açık olmadığını ekledi.
FACT İSİMLİ AYRILIKÇI ÖRGÜT
BBC, Çad hükümetinin çatıştığı bu isyancı örgütün isminin “FACT” (Çad’da Değişim ve Ahenk Cephesi) olduğunu aktardı. FACT militanları, seçim günü olan 11 Nisan’da konuşlandıkları Libya’dan harekete geçerek hududu geçti. Başşehir N’Djamena’ya birkaç yüz kilometre uzaktaydılar. Çad ordusu ile çatışmalar geçen cumartesi şiddetlenmişti.
YERİNE OĞLU GETİRİLDİ
Deby’nin vefatının akabinde hükümet ve parlamento feshedildi. Akşam 18.00 ile sabah 05.00 ortasında sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Askeri kurul, Deby’nin general rütbeli oğlu Mahamat İdris Deby Itno’yu (37) süreksiz lider olarak açıkladı. Kurul, 18 ay boyunca iktidarda olacağını da bildirdi. Ülkede birtakım çevreler, toplumsal medyada Cumhurbaşkanı Deby’nin mevt haberini kuşkuyla karşıladıklarını ve olayın aslında bir darbe olduğunu sav eden paylaşımlar yaptı. Reuters’a konuşan üst seviye bir diplomat, Deby’nin vefatının akabinde idarenin parlamento liderine geçmesi gerektiğine işaret ederek “Ama olmadı. Aslında bu bir darbedir” diye konuştu.
VAZİFE MÜDDETİNİ UZATMIŞTI
– Eski subay olan İdris Deby, Aralık 1990’da “Ulusal Kurtuluş Hareketi” (MPS) isimli örgütün önderi olarak başşehir N’Djamena’ya girerek Hissene Habre hükümetini devirdi. MPS’nin o devir Libya ve Sudan tarafından desteklendiği söylendi.
– 6 yıllık geçiş periyodundan sonra 1996’da yapılan çokpartili seçimlerde cumhurbaşkanı seçildi.
– Ayaklanmalar, darbe teşebbüsleri atlatan Deby, radikal İslamcı kümelerle gayrette Fransa ile işbirliği yaptı.
– Deby, 2018’de iktidarda kalma mühletini 2033’e kadar uzatan yeni anayasanın çıkmasında önayak oldu. Bir yıl sonra isminin başına ‘mareşal’ unvanını ekletti.
– Deby’nin altıncı sefer katıldığı 11 Nisan 2021’deki cumhurbaşkanlığı seçimleri ise muhalefetin yolsuzluk ve baskı ithamları altında yapıldı. “30 yıldır olduğu üzere tekrar biliyorum, ben kazanacağım” diyen Deby’nin yüzde 79.32 ile seçildiği açıklanmıştı.
{sitename}
