Geçtiğimiz hafta başında Çin’den dünyanın istikrarını değiştirebilecek bir açıklama geldi. Devlet Lideri Şi Cinping’in, Komünist Parti’nin önde gelen yetkilileriyle yaptığı görüşmenin isminden, ülkedeki evli çiftlerin sahip olabileceği çocuk sayısı hududunun üçe çıkarıldığı bildirildi.
Ülkenin resmi haber ajansı Şinhua, üç çocuk siyasetinin yanında kimi destekleyici tedbirler alınacağını, bu sayede ülkenin nüfus yapısının iyileştirileceğini, yaşlanmakta olan nüfus problemiyle başa çıkılacağını ve insan kaynakları zenginliğinden doğan avantajın sürdürüleceğini aktardı.
Aslına bakılırsa Çin’deki gelişmeleri yakından takip edenler için bu karar pek de sürpriz olmadı. Çünkü üç hafta kadar evvel Çin Ulusal İstatistik Ofisi’nin açıkladığı, 2020 yılı nüfus sayımı sonuçları, Çin’in en büyük gücü olan nüfusunu kaybetmekte olduğunu net bir biçimde gözler önüne seriyordu.
BEBEK SAYISI AZALIYOR, ÇİN NÜFUSU YAŞLANIYOR
Nüfus sayımı sonuçlarına nazaran, Çin’in toplam nüfusu 2020’de 1,41 milyar oldu. Bir diğer deyişle, Çin nüfusu bir yıl içinde 10 milyon, 2010’dan bu yana ise 72 milyon artış gösterdi.
Ülkede geçen yıl 12 milyon bebek doğdu. Bu sayı 1959-1961 yılları ortasında Çin’i kasıp kavuran Büyük Kıtlık’tan bu yana en düşük düzey olarak tarihe geçti. Dahası yeni doğan bebek sayısında dört yıl üst üste düşüş kaydedildi. Bir evvelki nüfus sayımının yapıldığı 2016 yılında doğan bebek sayısı 18 milyon, 2019’da doğan bebek sayısı ise 14,65 milyondu.
Çin’de tek çocuk siyaseti 1979 yılında yürürlüğe girmiş, o tarihten 2016’ya kadar devam etmişti. 2016’da ikinci çocuğa müsaade verildi, 5 yıl sonra ise üçüncü çocuk müsaadesi geldi. Lakin görünen o ki Çinli aileler ikinci çocuk müsaadesi çıkmış olsa da daha fazla çocuk sahibi olmaya sıcak bakmıyor. Çünkü sayım sonuçlarında ülkedeki doğurganlık oranının 1,3’e kadar gerilediği ortaya çıktı. Nüfusun stabil kalması için bu oranın 2,1 olması gerekiyor.
Başka yandan Çin’in yaşlı nüfusu da artmaya devam ediyor. 60 yaş ve üstü vatandaşların oranı 2010 yılında yüzde 13,3’ken, 2020’de yüzde 18,7 oldu. 15-59 yaş kümesinin oranı ise yüzde 70,1’den 63,35’e geriledi.
ÇİN ORDUSU ASKERE ALACAK GENÇ ARIYOR
Bu oranların Çin için ve dünyanın geri kalanı için kıymetli sonuçları var. Örneğin tam da üç çocuk kararının açıklandığı gün ülkenin İngilizce yayın yapan gazetelerinden South China Morning Post’ta yayımlanan bir haber, Pekin’in karşı karşıya olduğu sıkıntılardan birine odaklanıyor. “Çin’in gerileyen doğurganlık oranı ordunun yeni asker bulmasını zorlaştırıyor” başlıklı haberin ayrıntıları epeyce çarpıcı.
Habere nazaran, dünyanın en kalabalık ordusu olan Halk Kurtuluş Ordusu’nun bu statüsünü koruyabilmesi için, her yıl binlerce genci silah altına alması kural. Fakat doğurganlığın azalması ve nüfusun yaşlanması, ordunun üst seviye yetkililerini epeyce zorluyor.
Üstelik uzmanlar 21’inci yüzyılda doğan gençlerin 20’nci yüzyılın teknikleri ile eğitilmesinin mümkün olmadığını (habere nazaran, “bazı genç askerler buyruklara karşı gelip üstlerini sorgulamaya bile cüret ediyor”), bunun da orduyu değişime ayak uydurmaya zorladığını belirtiyor.
ASKERE ALIM KRİTERLERİ DÜŞÜRÜLDÜ
Bir öbür sorun da yeni jenerasyon silahların yalnızca fizikî kapasitesi değil, entelektüel kapasitesi de gelişmiş askerler gerektirmesi. Eski vakitlerin kırsal kesitten gelen eğitim düzeyi düşük askerlerine rağmen günümüzde üniversite mezunu, teknolojiyi kullanma marifetlerine sahip gençlere muhtaçlık var.
Haberde tam da bu nedenle 2014 yılında bir karar alındığı, asgarî uzunluk hududunun erkeklerde 162 santimetreden 160 santimetreye, bayanlarda ise 160 santimetreden 158 santimetreye indirildiği söz ediliyor. Birebir halde çok kilolu olmak ya da miyop olmak üzere, geçmişte eleme nedeni olan kriterlerde de çıtanın aşağı çekildiği belirtiliyor. Ordu ayrıyeten iş bulamamış üniversite mezunlarına ve üniversiteye girememiş lise mezunlarına da kapılarını açmış durumda.
Gazeteye konuşan bir askeri bilimler araştırmacısı olan Ju Çenming, “Asker ezası şu an kritik düzeylerde değil tahminen fakat daha yüksek eğitimli kentli çocukların orduda misyon yapmak istemedikleri de bir gerçek” diye konuşuyor.
Askeri uzman Antony Vong Tong da 1993 yılından bu yana birçok ordu yetkilisinin ve analistin, tek çocuk siyasetinin ordu üzerindeki olumsuz tesirlerini lisana getirdiğini hatırlatıyor. Vong tahlilin ordudaki bayan sayısını artırmak olabileceğini belirtiyor.
DÜNYANIN GERİ KALANINI DA ETKİLEYECEK
Pekin idaresi Halk Kurtuluş Ordusu’nun geleceğini düşünedursun, dünyanın geri kalanında da Çin’in azalan nüfusunun yaratacağı ekonomik tesirler gündemde.
Örneğin ABD’de yayın yapan Wall Street Journal gazetesi, Çin’in nüfusundaki gerilemenin global iktisadın her köşesine tesir edecek bir sorunu doğuracağını öne sürüyor. Gazeteye nazaran, “Bu durumun en büyük tesirlerinden biri, günümüzde çoktan şirketlerin aklını kurcalayan bir sorun: Enflasyon”.
Elbette Çin’in nüfusunun azalmasına ve yaşlanmasına bağlı olarak küçülecek olan iş gücü, direkt emek ağır tüketim mallarının fiyatlarının yükseleceği manasına gelmiyor. Fiyat artışında talep, otomasyon düzeyi, nakliye teknolojileri üzere birçok öteki faktör de tesirli. Fakat başka bütün faktörlerin sabit tutulduğu bir denklemde, emek ağır imalat maliyetleri önümüzdeki 10 yılda yükselecek üzere görünüyor. Hindistan’ın zayıf altyapı ve korumacılık meseleleri da Çin’in yerini doldurmasına mahzur oluyor. Vietnam’ın bölüme katkıda bulunması bekleniyor lakin Çin’in açığını kapatması epey sıkıntı. Çünkü yalnızca Guangdong eyaletinin nüfusu bile Vietnam’ın nüfusundan yüzde 30 daha fazla.
GÖÇMEN PERSONEL SAYISI AZALIYOR
Wall Street Journal’a nazaran, Çin’in dünya iktisadına entegre olmasının emek ağır malların fiyatlarında bu kadar tesir yaratmasının en değerli sebebi zamanlama. Çünkü ülkenin dünyaya açıldığı 1990-2010 ortası periyotta, iş gücü kabul edilen 15-64 yaş kümesi nüfusunda da patlama yaşandı. O yıllarda kelam konusu nüfus 10 puanlık bir artışla yüzde 75’lere ulaştı.
Global şirketlerin kullanımına sunulan bu çok büyük ve ucuz bir iş gücü tıpkı vakitte gerisinde kendisine bağımlı çok fazla kimse olmadığından risk alabiliyor, kıyılardaki büyük liman kentlerine kolaylıkla göç edebiliyordu.
Günümüzde bu tablo aksine dönmüş durumda. Bugün Çin’deki göçmen personellerin yarısından fazlası 40 yaşın üzerinde. 2008’de bu oran yüzde 30 civarındaydı. Üstelik kelam konusu emekçilerin çok büyük bir kısmı memleketlerinde bıraktıkları yaşlı ebeveynlerinin bakımının sorumluluğunu da üstlenmiş durumda.
Kentlerdeki göçmen emekçilerin ve toplam emekçilerin sayısı 2017’den beri keskin bir düşüş gösteriyor. Bu durum nüfus artış suratının azalmasından bile daha telaş verici bir gösterge zira Çin’in verimlilik büyümesinin en değerli kaynağı olan çalışanları düşük katma bedelli tarım ve lokal hizmetler bölümünden alıp yüksek katma kıymetli imalat dalına aktarma siyasetinin da hududunun geldiğine işaret ediyor.
2018 yılında resmi bilgiler kentlerdeki iş gücü büyümesinin yıllık 10 milyon kişinin altına indiğine işaret ediyordu. 2002’den bu yana birinci sefer bu düzeyler görülürken, trend 2019’da da devam etti. Araştırmalar ayrıyeten kentlerdeki iş imkanı/işçi sayısı oranının da daima arttığına işaret ediyor.
BAKIRDAN ÇELİĞE HER ŞEYİ ETKİLİYOR
Çin’in nüfusunun yaşlanmasının üretim maliyetleri dışında iktisada öteki tesirleri de var.
Önümüzdeki 20 yılda yaşlanan düşük gelirli nüfus, emlak kesimindeki talebin düşmesine yol açacak. Bu da çelik ve bakıra olan talepte düşüşe neden olacak. Pak güç ve araba yatırımları bakır talebini bir noktaya kadar korusa da 2018 prestijiyle Çin’de inşaat kesimi hala en büyük bakır müşterisi konumunu koruyordu.
Şayet gelecekte Çinliler için gayrimenkul inançlı yatırım pozisyonunu kaybederse, neredeyse tüm büyük endüstriyel mallara yönelik talep bundan ziyan görecek. Bu da bir sonraki etapta dünyanın her yerindeki üreticilerin müşteri sayılarının düşebileceği manasına geliyor.
Hürriyet
