“Covid hastaneme ulaştı; yakında beşerler otoparkta ölmeye başlayacak.”
Bu cümle Papua Yeni Gineli bir doktora ilişkin. Dünyanın bize nazaran en uzak köşelerinden biri olan Pasifik’teki bu ada ülkesi, Covid-19 pandemisinin en ağır yaraladığı yerlerden. Ülkenin sıhhat sistemi salgının yükünün altında çökmek üzereyken, aşı umutları da en yakın komşularından biri olan Avustralya ve başka birkaç gelişmiş ülke nedeniyle suya düştü.
8 milyon 600 bin nüfuslu Papua Yeni Gine’de bugüne kadar görülen toplam hadise sayısı 4109, hayatını kaybedenlerin sayısı ise 39. Yani dünyanın birçok yerine nazaran Covid-19’un tesiri aslında çok hudutlu. Hatta yakın vakte kadar yeni hadise sayıları sıfırlanmıştı. Fakat şubat ortasından itibaren ibre bir anda yükselişe geçti. 24 Mart tarihinde yapılan testlerden 351’inin müspet çıkmasıyla Papua Yeni Gine kendi doruğunu gördü. Bu sayı daha geçen hafta 82’ydi. Son bir ayda olay sayıları 3000’den fazla arttı.
Geçen hafta açıklanan sayılara nazaran ülke genelinde pandemi boyunca yapılan toplam test sayısı yalnızca 55 bindi. Üstelik bu testlerin kıymetli bir kısmı son 1 ayda yapıldı. Halihazırda günde 500 kadar test uygulanıyor ve bunların yaklaşık yüzde 70’i müspet çıkıyor ki bu da dünya ortalamalarının çok üstünde.
Başşehir Port Moresby dışında test imkanı yok ve hükümet kaynakları gerçek hadise sayılarının, resmi kayıtların 10 katı düzeyde olabileceğini öne sürüyor. Başbakan James Marape, evvelki hafta gazetecilere yaptığı açıklamada ülkedeki her üç ya da dört bireyden birinin olumlu olduğu bir noktaya yaklaştıklarını söyledi.
ABC News’ün haberine nazaran Marape, “Rakam hayli sarsıcı ve buna bir düzeltme yapmazsak sıhhat sistemimiz tıkanacak ve sürdürülebilir olmaktan çıkacak” dedi. Başbakanlıkta misyonlu siyasetçilerin ve ülkede vazife yapan diplomatik temsilcilerin de virüsten etkilendiğine dair haberler hem ülke basınında hem de Avustralya basınında sık sık yer alıyor.
Papua Yeni Gine’de bir köy hastanesi
“HORTUM SIHHAT SİSTEMİNİN KALBİNİ DELİP GEÇTİĞİNDE…”
Başka yandan ülkedeki sıhhat sistemi o kadar zayıf, o kadar yetersiz ki sıhhat yetkilileri sonlu sayıdaki olayın bile “bir hortum etkisi” yarattığını söylüyor.
Papua Yeni Gine’nin dört bir yanındaki hastaneler şimdiden çalışanlarının kıymetli bir kısmının enfekte olması, artan hasta talebi, çok büyük ölçüdeki bütçe kesintileri nedeniyle birçok kısmı ve servisi kapatmak zorunda kaldı.
Öteki yandan pandeminin en başında Covid kliniğine dönüştürülen bir stadyum da artan hadiselerin tedavi edilebilmesi için tekrar açıldı.
Ülkede üreme sıhhati ve doğum denetim hizmetleri sunan Maria Stopes PNG’nin yöneticisi David Ayres, Guardian’a yaptığı açıklamada, onlarca sıhhat çalışanının iş yerinde Covid-19 kaptığını belirterek, “Buradaki sıhhat sistemi en başından çok kırılgan. Ön saflardaki sıhhat hizmetleri lojistik ve ekonomik kısıtlamalar nedeniyle ya çok geç verilebiliyor ya da hiç verilemiyor” dedi.
Port Moresby’de yaşayan Ayres, “Böyle bir hortum sıhhat sisteminin kalbini delip geçtiğinde, felaket potansiyeli çok büyük olur. Şu an bizi korkutan bu” diye konuştu.
Port Moresby halkının kıymetli bir kısmı suyun üzerinde inşa edilmiş bu derme çatma mahallelerde yaşıyor
YATAKLAR DOLU, HEKİMLER YORGUN
Başkentteki en büyük sıhhat kuruluşu olan Genel Hastane’nin acil servisinin durumu çok şey anlatıyor.
Acil servis ikiye bölünmüş, yarısı Covid-19 hastaları için karantina koğuşu olarak ayrılmış. Başka kısım ise klâsik acil servis hizmetlerini veriyor. Covid-19 koğuşundaki 14 yatağın tamamı dolu. Hami giysileri içinde yataktan yatağa koşturan hekimler epeyce ağır ve yorgun.
Acil servisin yöneticisi Dr. Duncan Sengiromo, yalnızca bu hafta içinde 7 tabip, 6 hemşire ve 3 dayanak işçisinin müspet çıktığını belirterek Guardian’a şunları söylüyor:
“Vardiyalar halinde çalışıyoruz. Çalışanlarımızın birden fazla müspet çıkıp 10 karantinaya girdiğinden kâfi işçimiz yok. Elimizden geleni yapıyoruz lakin hala zorlanıyoruz.”
“HASTANENİN OTOPARKINDA CAN VERECEKLER”
En baştaki tüyler ürpertici yorumun sahibi olan Dr. Glen Mola da Genel Hastane’de Bayan Doğum ve Jinekoloji Servisi Kısım Lideri olarak misyon yapıyor. Bu hastane Papua Yeni Gineli bayanların itimatla doğum yapabildikleri birkaç yerden biri, hatta Port Moresby’de bayan doğum servisi bulunan tek kamu hastanesi. Hastaneye doğum için başvuran bayanların neredeyse yarısı Covid-19 belirtileri gösteriyor. Yapılan PCR testleri sonucu her gün çok sayıda bayan olumlu çıkıyor.
Mola, Guardian için kaleme aldığı izlenim yazısında yaşananları şöyle anlatıyor:
“Sürüntü testlerinin sonuçlarını 2-3 saatte alabiliyoruz. Bu yüzden çoğunlukla bir bayan doğum yaptığında onu Covid karantina servisine almakta çok geç kalmış oluyoruz. Çalışanlarımız kendisiyle çoktan ilgilenmiş ve bu esnada kollayıcı giysiler giymedikleri ya da gerekli tedbirleri almadıkları için virüsü kapmış oluyorlar.”
Hastanede şubat ortasından bu yana her hafta en az 10 çalışanda Covid-19 tespit ediliyor. Mola, “Şu ana kadar bayan doğum kısmındaki iş gücümüzde yüzde 30 azalma oldu” derken artık bir ebenin olağanda 4 bayanla ilgilenmesi gerektiğini ancak nöbet saatlerinde bu sayının 15’e kadar çıktığını belirtiyor ve ekliyor:
“Ben yakın gelecekte kapıları açık tutmamıza yetecek çalışan sayısının altına düşeceğimizden kaygılanıyorum. Bu noktaya geldiğimizde her gün kapımızı çalan 50’den fazla bayana ne olacak? Birçoğu gebelik zehirlenmesiyle, hayatlarını tehdit eden kanamalarla konutlarına dönmek ya da meskende doğum yapmak zorunda kalacaklar. Kimileri da hastanenin otoparkında can verecek.”
Dr. Mola misal bir senaryonun hastanenin öteki servisleri için de geçerli olduğunu da kelamlarına ekliyor.
Covid karantina servisinin geçtiğimiz hafta boyunca dolu olması nedeniyle ek servis açıldığını, tüm servislerin içinde diğer münasebetlerle hastaneye başvuran fakat olumlu çıkanlar için kısımlar ayrıldığını belirten Mola şöyle devam ediyor:
“Hastanenin genel işçisi acil servisin hizmetini sürdüremeyeceği düzeylere ulaştığında, kapılar kapanacak. O vakit trafik kazalarıyla, bıçak yaralarıyla, tüberkülozla, tifoyla gelenler de ya otoparkta ölecek ya da meskenlerine mukadderatlarını yaşamaya gönderilecek.”
Şubat sonunda hayatını kaybeden birinci Başbakan Michael Somare’nin cenazesine veda etmek isteyenler 14 Mart’ta sıfır önlemle bu türlü toplanmıştı
TEDBİRLER ALINDI ANCAK TAHLİL OLACAK MI?
Sıhhat sisteminin yükünü azaltmak için Papua Yeni Gine hükümeti birtakım tedbirler aldı. Geçen hafta başında 1 aylık bir karantina kararı verildi, okullar kapatıldı ve yurt içi seyahatlere yalnızca mecburî haller sınırlaması getirildi. Kamusal alanlarda maske takmak da mecburî hale getirildi.
Papua Yeni Gine Pandemi Kontrolörü David Manning, bunların “sert tedbirler” olduğunu belirtirken, işler bu türlü devam ederse daha fazlasının da gelebileceğini, iş yerlerinin ve pazarların kapanabileceğini, iktisadın de felç olabileceğini söyledi.
Vatandaşlarda ise salgının bir palavra olduğuna dair inanç çok yaygın. Örneğin acil servisteki bir hasta Guardian’a, “İki gün öncesine kadar Covid-19’un gerçek olmadığını düşünüyordum” diyor.
İnsanların kendisiyle dalga geçmesinden korktuğu için ismini vermekten kaçınan 55 yaşındaki kişi, “Hasta değildim, astımım bile yok fakat grip olmuştum ve her zamanki üzere buğu yaptım. Lakin gribim geçmedi, kısa müddet sonra teneffüs zahmeti çekmeye başladım. Ailem beni buraya getirdi ve testim olumlu çıktı” diye devam ediyor.
Yaşadıklarına karşın Covid-19’un gerçekliğini sorgulayan hasta, “Hâlâ şoktayım. Bir yanım hala bunun bir kandırmaca olduğunu düşünüyor fakat bir yanım Covid-19’un gerçek olduğuna inanmaya başlıyor” diye konuşuyor.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison
AŞI UMUTLARI KOMŞUYA BAĞLI
Olaylar ülkenin kapasitesini çoktan aşmışken Papua Yeni Ginelilerin aşı umudu da çok zayıf. Hudut Tanımayan Tabipler örgütünün bu süreçte en büyük sorumluluk sahibi olarak gördüğü taraf ise Avustralya. Zira ülkenin Yeni Gine adasını paylaştığı Endonezya’dan sonraki en yakın komşusu olan Avustralya, Covid-19 aşılarının daha ucuza üretilmesinin ve fakir ülkelerce erişilebilir hale gelmesinin önüne mahzur koyanlardan biri.
Şöyle ki, geçtiğimiz günlerde, Hindistan ve Güney Afrika, Dünya Ticaret Örgütü nezdinde büyük ilaç şirketlerinin Covid-19 aşısı patentlerini küçük üreticilerle de paylaşması ve böylelikle aşıların daha ucuz jenerik versiyonlarının üretilebilmesi istikametinde bir teklifte bulundu. 100’den fazla ülkenin dayanağını alan bu teklife karşı çıkanlardan biri ise Avustralya’ydı. Avustralya Ticaret Bakanı Dan Tehan, “araştırmalara harcanan milyon dolarları” korumak ismine teklife hayır dediklerini açıkladı.
Hudut Tanımayan Hekimler Avustralya Şubesi Yöneticisi Jennifer Tierney, bu atağın Papua Yeni Ginelilerin aşıya kavuşmasının önündeki en büyük mahzur olduğunu belirterek, “Buna bir de dünya nüfusunun yüzde 13’ünü oluşturan Avustralya üzere güçlü ülkelerin potansiyel Covid-19 aşısı üretiminin yarısına, ön alımlar aracılığıyla kilit vurmasını ekleyin” diye konuştu.
Mayıs ayında da Çin, Papua Yeni Gine’ye Covid’le uğraş için çeşitli sıhhat ekipmanları yollamıştı
AVUSTRALYA 1 MİLYON DOZ KELAMI VERDİ
Papua Yeni Gine’deki hadiselerin süratli artışı da Avustralya’ya yönelik tenkitleri güçlendirdi. Tenkitlerin odağındaki hükümetten ise peş peşe günah çıkarma adımı geldi.
BBC’nin aktardığına nazaran ulusal kullanım için ayrılmış 8 bin doz AstraZeneca aşısını Papua Yeni Gine’yle paylaşacağını açıklayan Avustralya, bu aşıların sıhhat çalışanlarının ve Papua Yeni Gine ile Avustralya’nın kuzey sonu üzerinde konumlanmış “antlaşma köyleri”nde yaşayanların aşılanmasında kullanılacağını bildirdi.
Başbakan Scott Morrison, kararı “Onlar bizim ailemiz, onlar bizim dostlarımız, onlar bizim komşularımız” kelamlarıyla duyurdu ve ekledi:
“Bu Avustralya’nın ve bölgenin çıkarına olacaktır. Avustralyalılar olarak kendi vatandaşlarımız kadar çok pahalı Papua Yeni Gine ailemizin sıhhatini da teminat altına almak sorumluluğumuzdur.”
Bununla da yetinmeyen Avustralya hükümeti, Avrupa Birliği ve AstraZeneca’a müracaatta bulunarak, kendilerine gönderilecek 1 milyon doz aşının Papua Yeni Gine’ye yönlendirilmesini istedi.
Başbakan Morrison, “Kontratları bizde, ödemeyi biz yaptık. Ve bu aşıların oraya gitmesini istiyoruz ki en yakın komşumuz bölgemizdeki acil gereksinimlerle başa çıkabilsin” diye konuştu.
Şayet aşılar vaktinde gelmezse Papua Yeni Gine’nin mukadderatının ne olacağını da Dr. Mola şu sözlerle anlatıyor:
“Acilen aşıya muhtaçlığımız var. Ancak aşılar bize ulaştığında Port Moresby’nin sıhhat hizmetlerini kurtarmak için çok geç olabilir.”
Kripto Para Piyasaları için Bigpara
Kripto Para Piyasaları için Bigpara
{sitename}
