Öncelikle neler bildiğimize bir bakalım: MH370 sefer sayılı uçak 8 Mart 2014’te Pekin’e gitmek için Kuala Lumpur’dan havalandı. Boeing 777 tipi uçakta iki pilot, 10 uçuş vazifelisi ve 227 yolcu vardı. Güney Çin Denizi üzerinden kuzeye devam eden uçak, Malezya hava alanından çıkıp Vietnam’a girerken pilot Zaharie Ahmed Şah’ın telsize yansıyan son kelamları duyuldu: “İyi geceler Malezya üç yedi sıfır…” Olağanda uçağın Vietnam hava alanına girdiğinde, bunu Vietnam hava trafik denetimine bildirmesi gerekiyordu. Lakin hiçbir arama yahut bildirim olmadı MH370’ten bir daha haber alınamadı.
Kaybolmadan evvel uçaktan, bir sorun yahut tehlike olduğuna dair bir davet gelmemişti. Sistemler hiçbir sorun belirtisi göstermemişti. Bulutsuz bir gecede, iyi uçuş şartlarında, sivil ve askeri radar istasyonlarının ve uydu denetimlerinin ağır olduğu bir bölgede MH370 kayboldu.
ARAMA ÇALIŞMALARINDAN BİR SONUÇ ELDE EDİLEMEDİ
MH370 kaybolduktan sonra bir hafta boyunca, yetkililer, denizden ve havadan yapılan operasyonlarla Güney Çin Denizi’nde bir iz aradı. Akabinde 15 Mart günü Malezya’nın o dönemki Başbakanı Najib Razak, şaşırtan bir açıklama yaparak MH370 olduğu düşünülen bir uçağın Vietnam hava alanına girdikten sonra birdenbire taraf değiştirdiğinin tespit edildiğini bildirdi. Ayrıyeten bu durumun, uçaktan birinin kasıtlı bir hareketi olabileceği savını ortaya attı.
Najib’in söylediğine nazaran, Kuala Lumpur’dan Pekin’e gitmek üzere havalanan MH370 bir müddet sonra güneybatıya hakikat taraf değiştirdi ve daha sonra Hint Okyanusu’na döndü. Bu sırada Malezya askeri radarı da alçaldıktan sonra yükselmeye çalışan bir uçak tespit etmişti. Daha sonra Inmarsat, uçaktan orta sıra sinyaller aldı. Bilim insanları bu sinyallerden yola çıkarak, MH370’nin muhtemelen yakıtının bittiği için güneye gerçek uçmuş olabileceğini hesapladılar.
Olaydan bir yıl sonra Afrika’nın doğu kıyılarında MH370’e ilişkin olduğu ilan edilen uçak kalıntıları bulununca, uçağın Avustralya’nın batı kıyılarına yakın bir alana düşmüş ve kesimlerinin akıntı yardımıyla Afrika kıyılarına ulaşmış olabileceği savı gündeme geldi. Inmarsat’ın belirlediği kestirimi bölgede havacılık tarihinin en değerli arama operasyonu başlatıldı.
3 YILDA YAKLAŞIK 150 MİLYON DOLAR HARCANDI
Aşağı üst üç yıl boyunca, 150 milyon dolara yakın para harcansa da 24 ülkeden 100’den fazla gemi ve pek çok uçakla yapılan aramalarda 19’uncu yüzyıldan kalma birkaç gemi enkazı dışında bir şey bulunamadı. 2018 yılında Malezya, Avustralya, ABD, Çin, İngiltere, Endonezya, Singapur ve Fransa’dan uzmanların yazdığı raporla husus net bir sonuca bağlanmadan ve kurbanların ailelerini hayal kırıklığına uğratarak kapatıldı.
KOMPLO TEORİLERİNİN ARKASI ARDI KESİLMEDİ
Malezya uçağının kaybolmasının akabinde ortaya çeşitli komplo teorileri atıldı. Bunlardan kimileri hayli uçuktu. Argümanlara nazaran, MH370 bir kara deliğin içinde kaybolmuştu ya da uzaylılar tarafından kaçırılmıştı. Daha makul görünen bir öbür teoriye nazaran ise 11 Eylül biçimi diğer bir taarruzda kullanılmak üzere ele geçirilmişti. Pekala uçak bir terör aksiyonu için kaçırıldıysa, kokpitten neden rastgele bir sinyal gönderilmemişti? Ya da uçağı kaçıran teröristler neden rastgele bir talepte bulunmadılar ve uçağı neden havaalanına değil de denizin ortasına uçurdular? Uçakta oksijen eksikliğine neden olan bir yangın yahut kaza olabileceği de olasılıklardan biri olarak gösterildi. Ama kokpitte acil oksijen kaynağı bulunmaktaydı ve uçak otomatik pilotta sistemsiz rotada seyredebilir miydi?
MH370 ortadan kaybolduğunda ortaya atılan öbür bir teori de pilotun intihara meyilli olduğu ve uçağı da kasıtlı olarak denize düşürdüğü argümanıydı. Pilot Zaharie Ahmad Shah’ın evliliğinin güç bir süreçten geçtiği, konutunda de bir simülatörle hazırlanmış Hint Okyanusu’nun güneyini kapsayan uçuş planları bulunduğu ileri sürüldü. Lakin araştırmacılar, bunun 16 yıllık örnek bir sicile sahip olan Zaharie’nin uçağı bilerek düşürdüğüne ispat olamayacağı sonucuna vardı ve akıl sıhhati problemlerine dair de rastgele bir ispat bulunamadı. Üstelik şayet Zaharie intihara meyilliyse, yardımcı pilot Fariq Abdul Hamid, neden onu durdurmaya çalışmadı? Ya da Zaharie neden uçağı çabucak düşürmedi de evvel bir dolaşmaya çıktı?
KOMPLO TEORİLERİ DEV BİR ARAŞTIRMAYA DÖNÜŞTÜ
Yaklaşık 20 yıldır Le Monde ve Radio France için Güneydoğu Asya bölgesini takip eden saygın bir gazeteci olan Florence de Changy’i MH370’le ilgili gerçeğin peşine düşmeye iten de bu komplo teorilerinin çokluğu oldu. Olayın birinci yıldönümünde kaleme aldığı ve resmi söylemi eleştirdiği uzun makale 2016’da kitap haline getirilerek yayımlandı.
Kitapta de Changy, uçağın Hint Okyanusu’nda değil birinci düşünüldüğü üzere Güney Çin Denizi’nde bulunabileceğine dair fikirler öne sürdü. O vakitten bu yana da 4 kıtada 15 ülkede “MH370’e ne oldu?” sorusuna karşılık aradı. “Anlatılan kıssa insan zekasına hakaret üzere. Tüm dünyaya bir Boeing 777’nin izini kaybettiğimizi anlatmak çok mantıksız” diyen de Chancy, Maldivler’deki balıkçılardan, eski bir Çin Kurtuluş Ordusu subayına kadar yüzlerce bireyle görüşerek MH370’in izini sürdü ve ortaya yeni kitabı “The Disappearing Act” çıktı.
GÜNEY ÇİN DENİZİ KONUSUNDA ISRARCI
De Changy’nin kitabında kesin bir lisanla ortaya sürdüğü birinci şey şu: Uçak aslında binlerce mil uzakta Hint Okyanusu’na değil, Güney Çin Denizi’ne düştü. Uçağın izlediği rotanın yakınlarında iki büyük askeri tatbikat yapılmasına karşın uçağın batıdan sonra güneye gittiğini gösteren tek bir radar manzarası bile yok. Var olan birkaç manzara de öbür uçaklara ilişkin olabilir çünkü MH370’e ilişkin olduğu söylenen dağınık rota Boeing 777’nin performans kapasitesini aşıyor. Dahası uçağı Hint Okyanusu’nun üzerinde gören ya da kayda geçiren bir kişi, gemi, uçak, radar ya da ordu üssü bulmak mümkün değil. Koskoca bir operasyona karşın Hint Okyanusu’nda minicik bir delil bile bulunabilmiş değil.
Dahası de Changy, Afrika kıyılarından bulunan enkaz kesimlerinin, MH370 ile hiçbir ilgisi olmadığı konusunda da ısrarcı. O civarda denizde bulunan enkaz kesimlerinin MH370’e ilişkin olduğuna dair her açıklamada “büyük ihtimalle” ya da “neredeyse kesin” üzere tabirlerin kullanıldığına dikkat çeken de Changy bunu da uydurulmuş resmi telaffuzun bir modülü olarak görüyor. Avustralya’nın memleketler arası sularda yürüttüğü soruşturmanın da dikkati öbür yere çekmek ismine ortaya atılmış bir yem olduğunu argüman ediyor.
De Changy, uçağın Güney Çin Denizi’ne düştüğü tarafındaki argümanını destekleyen başka ispatlarını da sıralıyor. Örneğin Vietnam basınındaki haberlerde, hava trafik denetiminin 02.40’da Malezya’daki mevkidaşına “Uçak iniyor” iletisi gönderdiği, Çin basınındaki haberlerde ise pilotun 02.43’te uçağın parçalanmak üzere olduğuna dair SOS ve acil iniş bildirisi gönderdiği kayıtları mevcut. Başka yandan Çin uyduları su yüzeyinde kalıntıları kaydetmiş, Vietnam açıklarında da iki farklı yerde petrol sızıntıları kayda geçmiş. Ayrıyeten Malezya’nın kuzeydoğu kıyısında yaşayan köylüler ve balıkçıların o sabah erken saatlerde patlamalar da dahil olmak üzere farklı sesler duyduklarına, bir petrol personelinin de yanan bir uçak gördüğünü dair tanıklıkları mevcut.
KANITLAR SİLİNDİ Mİ?
De Changy’nin öbür bir tezi da kanıtların “göz gerisi edilmiş, yok sayılmış, reddedilmiş ya da yalnızca silinmiş” olabileceği… Buna ispat olarak da Güney Çin Denizi’nin yüzen enkazları tespit edebilecek çözünürlüklü uydu imajlarına daha sonra gizemli bir halde ulaşılamadığını söylüyor. Pilotla kule ortasındaki uçuşun birinci 42 dakikasında yaşanan konuşmaların kaydının ham haliyle hiç yayınlanmamasına ve Japonya’da bulunan ABD Yedinci Filosu’nun kayıtlarının da rutin uygulamanın bilakis bir ay boyunca kamuoyuyla paylaşılmamasına dikkat çekiyor.
Ayrıyeten Zaharie’nin arkadaşları ve akrabaları, Changy’e verdiği röportajda, pilot Zaharie’nin bir karalama kampanyasının amacında olduğunu ve en ufak bir ölümcül niyetinin olmayacağını belirtiyorlar.
Diyelim ki de Changy’nin dedikleri gerçek ve uçak Güney Çin Denizi’nde düşürüldü. Pekala bu neden saklansın? “The Disappearing Act”in son kısmında de bu soruya karşılık aranıyor. De Changy’e nazaran MH370 çok değerli bir çalıntı teknolojiyi, tahminen de bir casusluk teknolojisini taşıyordu ve ABD’de bunun Çin’e ulaşmasını durdurmak zorundaydı. Bu nedenle de MH370’in bağlantı sistemlerini karıştırmak için iki uçak gönderdi ve uçağı evvel havada görünmez hale getirdi, akabinde da kargonun alınabileceği yakındaki bir askeri havaalanına inmeye zorladı. Zaharie inmeyi reddetti, Amerikalılar da uçağı Çin hava alanına girmeden evvel düşürdü. De Changy’e nazaran, uçağa ateş etmek bir kusur fakat özel yükün Çin’in eline geçmesini engellemek için bu son deva olabilir.
UZMANLAR VE KURBANLARIN AİLELERİ İKNA OLMUŞ DEĞİL
De Changy’nin eforlarının çok değerli olduğu yadsınamaz lakin havacılık uzmanları Fransız gazeteciyle birebir fikirde değiller. The Telegraph’a konuşan üç havacılık uzmanı MH370’in Güney Çin Denizi’ne düşmüş olma ihtimalinin zayıf olduğunu söyledi. Ayrıyeten bir üst seviye İngiliz yetkili de bu niyetin abartılı olduğunu tabir ediyor.
Global Uçuş Güvenliği Vakfı’nın eski lideri David McMillan, elde somut gerçekler olmadığından, de Changy’nin lisana getirdiği çeşitten kuşkulara yer olabileceğini lakin araştırmaların odağının hakikat olduğuna dair geniş bir fikir birliği bulunduğunu söyledi.
De Changy’nin tezleriyle ikna olmayan kurban yakınları da mevcut. Yeniden The Telegraph’a konuşan Grace Subathirai Nathan şu an tek bilinen şeyin uçuşun Güney Hint Okyanusu’nda sona ermiş olması olduğunu, gazetecilerin araştırmalarını özgürce sürdürebileceğini lakin bu mevzunun daima gündeme gelmesinin ve üzerine konuşulmasının kendileri için kolay olmadığını belirtti. Nathan, her şeyin 20 dakika üzere kısa bir müddette, hiçbir şey fark edilmeden gerçekleşmesinin son derece imkansız olduğunu söyledi.
Öte yandan bunların hakikat olması durumunda, birçok farklı ülke ve kuruluştaki yüzlerce kişi de cürüm ortağı haline geliyor. Bunu da düşününce, saklanan bir sır varsa çoktan ortaya dökülürdü yorumunu yapmak da mümkün. De Changy de tıpkı fikirde. Er ya da geç birilerinin ortaya çıkıp yapbozun eksik kesimlerini tamamlayacağına dair inancını katiyen kaybetmiyor.
NOT: Bu yazıda yer verilen kitap alıntıları ve görüşler, Martin Fletcher’ın The Telegraph’ta 30 Ocak’ta yayımlanan “What really happened to Flight MH370?” başlıklı haberinden derlenmiştir.
{sitename}
