Alameda’da harikulâde az bitkilerle uğraşan bir fidanlık sahibi olan Solomon Leyva, latince ismi Amorphophallus titanum olan ceset çiçeğini toplumsal medyada takipçileri ile paylaştı. Dev çiçek açan bu enteresan bitkiye toplumsal medya da ilgi o kadar büyüktü ki merak edenlerin onu yakından görmesi için bir karar verdi.
Solomon Nomolos (@solomon_square)’in paylaştığı bir gönderi
San Francisco Chronicle gazetesinin haberine nazaran Leyva, bu az tipi terk edilmiş binaya götürdü ve burada bir küme insanın gün uzunluğu ziyaret etmesini sağladı. Leyva, “El otomobilimi aldım, serama indim, bir arkadaşımın yardımıyla bitkiyi otomobile yükledim, eski bir benzinlik olan Arka Deco’ya getirdim ve beşerler yavaş yavaş görünmeye başladı” dedi. Leyva, kamp sandalyesine oturdu ve meraklı ziyaretçilerin sorularına sabırla tekrar tekrar yanıt verdi. Saat 16: 00’ya kadar en az 1.200 sakinin bu nadide çiçeği ziyaret ettiğini varsayım ediyor.
https://twitter.com/brianrmcguire/status/1394758857746878464
Fotoğraf: AP
ONU KOKLAMAK İÇİN SAATLERCE SIRAYA GİRİYORLAR
Leyva, “Herkes bana bu bitkiyi en son San Francisco’da görmek için saatlerce sıraya girip beklediklerini, önlerinde bariyer olduğunu ve çiçeğe bu kadar yaklaşmalarına müsaade verilmediğini söyledi.” dedi. Güvenlik, giriş fiyatı yahut rastgele bir kısıtlama olmadığı için beşerler Alameda’daki seçkin bir ceset çiçeğini ziyaret etmek için sıraya girdiler.
Himanshu ve Sayali Jain çifti, toplumsal medyada bu çiçeği gördükten sonra üç yaşındaki oğullarını buraya getirdiler. Sayali Jain, ” Yalnızca Leyva’ya teşekkür etmek istedim, zira o olmasa bizim bu bitkiyi asla göremeyeceğimizi düşündüm” dedi.
Fotoğraf: Alamy / Bonn Botanik Bahçesi-Almanya
10 YILDA BİR ÇİÇEK AÇIYOR BİRKAÇ GÜN İÇİNDE ÖLÜYOR
Endonezya’nın Sumatra adası orijinli olan ve dünyanın en büyük çiçeği olarak bilinen Amorphophallus titanum, nam-ı başka ceset çiçeği, dünyanın dört bir yanındaki botanik bahçelerinde, çiçek açma periyotlarında kalabalıkları üzerine çeken bir tiptir. Ömür döngüsünün başlangıcında tohumu çimlenerek bitki soğanını oluşturuyor ve süratle küçük bir yaprak çıkarıyor. 1 ila 1,5 yıl içerisinde birinci çıkan yaprak dökülüyor ve bitki 3-6 ay ortası sürecek bir uyku devrine giriyor. Uyku periyodundan sonra çıkan yeni yaprak, evvelki yapraktan daha büyük oluyor ve toprağın altındaki soğanın gelişimi devam ediyor.
Ceset çiçeklerinin ortalama ömürleri 35-40 yıl sürüyor, bu müddet içerisinde uyku ve yaprak döngüsünden geçiyor. Yumru filizlerinden, çiçeğin ortasında yer alan sert sarı kısmı çıkıyor. Bu kısmın ortası boştur ve uzunluğu 2 metreyi bulabilir. Bu sap çiçek kokusunu uzak uzaklıklara yaymak için ısınıyor ve bu ısı insan bedeni ile tıpkı sıcaklıkta.
Bu uzun sapın etrafındaki çiçeğin rengi, yeşil üzerine beyaz beneklidir. Çiçekten sonra çıkan tek yaprağın genişliği ise 4 metreyi bulabilir. Bu özelliği ile dünyanın en büyük yaprak boyutuna sahip bitkisidir.
Çiçek açmadan evvelki tartısı 15-20 kg civarında olan bitkinin çiçek açtığında soğanının tartısı 70 – 90 kg civarına ulaşıyor.
Bu ender bitkinin çiçek açması yedi ila on yıl sürüyor ve çiçek açtıktan sonra birkaç gün içinde ölüyor. Uzunluğu yaklaşık 3 metre uzunluğa erişen bitkinin çiçeğinin ömrü 24-48 saat aralığında. Ne vakit çiçek açacağını varsayım etmek ise hayli güç. ABD Botanik Bahçesi, bu nadide tipten yabanî tabiatta 1000’den az kaldığını söylüyor.
NASIL KOKUYOR?
“Çocuk bezinden bir esinti.” “Bozulmuş balık kokusuyla çürük soğan karışımı.” “Sıcak yaz günü inek leşi bulunan bir çiftlik.” Bu yorumlar 2007 yılında ceset çiçeğinin açılmasına tanıklık eden ve buna katlanmak zorunda kalan ABD Botanik Bahçesi çalışanlarına ilişkin. Lakin bu dayanılmaz derecede makûs kokusuna karşın onu görmek isteyen insanların akınına uğruyor.
2016’da New York botanik bahçesindeki bir ceset çiçeğinin açılışını ziyaret edenler çiçeğin kokusunu “pis”, “bin kusmuktan daha kötü” ve “tam olarak Bushwick sokakları gibi” olarak tanımladı.
Fotoğraf: iStock
NEDEN BU KADAR MAKUS KOKUYOR?
Dünyanın en berbat kokan bitkilerinden biri olan ceset çiçeği leş üzere koktuğu için “leş çiçeği” olarak da biliniyor. Salgıladığı kimyasallar nedeniyle etrafa yaydığı kokudan ötürü bu isim ile anılmakta. Geçmişte ceset çiçekleri üzerinde çalışmalar yapan Wisconsin Üniversitesi botanik fakültesinden sera ve bahçeler müdürü Mo Fayyaz, “Kokusu bizim için makus olabilir lakin böceklere hoş geliyor.” diyor. Fayyaz kokunun sebebini “Bu koku böceklere bir yerlerde yumurtalarını bırakacakları çürüyen bir et olduğunu zannetmelerine yol açıyor ve bu da ceset çiçeğinin tozlaşmasına yarıyor,” diye açıklıyor.
Fotoğraf: Alamy/ US Botanik Bahçesi- Washington
DÜNYANIN EN BÜYÜK ÇİÇEĞİ İÇİN NEDEN TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR?
Yabanî ortamda yetişen bu çiçeğin jenerasyonu; yağmur ormanlarının tarım toprağına dönüştürülmesi, ormanların azalması, bitkinin çok yavaş büyümesi, yumrularının satılması üzere nedenlerden ötürü tükeniyor. Uzmanlar, jenerasyonu tükenme tehlikesi altında bulunan yüzlerce hayvan çeşidini korumak için gayret edilirken bitkiler için birebir eforun harcanmamasına yansılı. Fakat tehdit altındaki çeşitlerin yetiştirilmesinin zorluğu, üzerinde çalışılması gereken az sayıda örnek olması nedeniyle bitkinin genetik çeşitliliğini kaybetme riski yaşanıyor.
Yabanî tabiattaki nüfusu azaldıkça, 18 ülkede 90’dan fazla botanik bahçede özel seralarda yetişen bu nadide bitki yaşatılmaya çalışılıyor. Ceset çiçekleri Endonezya’da da yasal olarak korunmaktadır.
ODTÜ Biyolojik Bilimler Kısmı, Moleküler Bitki Besleme Laboratuvarı’nda vazifeli Dr. Öğretim Üyesi Seçkin Eroğlu, doktora sonrası araştırmaları için gittiği ABD Dartmouth Koleji’nin serasında bu nadide çiçeği görme talihini yakalamış. Yaşadığı bu enteresan tecrübesi bizimle paylaşıyor.
?
“Bulunduğum kolejin serasında dört yıldır uykuda olan bu çiçek, sera çalışanlarının hesaplamalarına nazaran bir iki hafta sonra açacaktı. Herkes heyecanlıydı. Çiçeğe Murphy ismini koymuşlardı. Sokakta dolaşırken herkesin Murphy’den bahsettiğini duyabilirdiniz. Ağaçların üzerlerine Murphy’nin açacağını, seranın toplumsal medya hesaplarından takipte kalınması gerektiğini bildiren afişler asılmıştı. Seranın yer aldığı biyoloji kısmında ise afişler her gün değişiyordu. Hayır diyordu, Murphy bugün de açmadı, lütfen yarını bekleyin…”
Seçkin Eroğlu, Murphy’nin şimdi açmadan da pek çok ziyaretçi çektiğini, Murphy açtığında bu haberin kentin ve üniversitenin en büyük haberi oluverdiğini söylüyor ve ekliyor “Seradaki envai çeşit bitki şayet hissedebiliyor olsaydı Murhy’ye olan bu ilgiyi elbet kıskanacaklardı.”
Bu eşsiz bitkiyi görmek isteyen o kadar insan vardı ki Eroğlu, birkaç denemenin sonunda fakat Murphy’yi görmeyi başarabilmişti.
“Beni en çok şaşırtan şey çiçeğin envai çeşit böcekle nasıl kaplandığıydı. Dev çiçeğin içerisinde daha evvel o serada hiç rastlamadığım böcekler, karıncalar, sinekler dolaşıyordu. Çiçek bitkilerin çiftleşme organıdır; kendileri öbür bitkiye hareket ederek gidemedikleri için bunu üzerlerinde böcek dolaştırarak yaparlar. Bu en temel gerçeği bilmeme karşın, bir anda bu kadar böceğin peydah olması yeniden de beni şaşırtmıştı.” kelamlarıyla heyecanını lisana getiriyor.
Eroğlu, çiçeğin dört gün kadar açık kaldığını, Murphy’nin kokusunun binaya daha girer girmez fark edildiğini, dördüncü günün sonunda ise yavaş yavaş Murphy’nin tekrar uykuya daldığını anlatıyor ve yaşadığı bu tecrübeden ne kadar etkilendiğini şu kelamları ile tabir ediyor. “Önce böcekler ayrıldılar, sonra beşerler… Afişler indirildi. Bir dahaki çiçek açımına kadar, hayat eski rutinine döndü.” Murphy’i bir defa görenler ve koklayanlar onu herhalde hiç bir vakit unutamayacaklar.”
Kaynak: Guardian, National Geographic, NY Times
Hürriyet
