Öncelikle bu seyahat için iki tren var. Biri Turistik Doğu Ekspresi başkası de olağan Doğu Ekspresi… Turistlik Doğu Ekspresi bir gün sekiz saat sürüyor zira farklı mola yerlerinde uzun vadeli duruyor. Doğu Ekspresi ise turistik kadar durmadan bir gün bir saatte seyahatini tamamlıyor. TCDD Nakliyecilik AŞ tarafından hizmete sunulan Turistik Doğu Ekspresi, pandemi öncesinde Ankara-Kars-Ankara güzergâhında her gün yapılan seferlerde Erzincan, Erzincan-İliç, Erzurum, Sivas-Divriği ve Sivas-Bostankaya istasyonlarında duruyor. Yolcularının buralarda keşfe çıkmasına imkân veriyor. Yalnız şunu da belirtmekte yarar var. Genelde Ankara-Kars güzergâhı için bilet bulmak sıkıntı oluyor. Birçok gezgin uçakla Kars’a gidip dönüşü Turistik Doğu Ekspresi ile yapıyor. Dönüş için bilet bulmak daha kolay. Ankara-Kars tarafında Erzincan’da 2 saat 50 dakika, İliç’te 3 saat 5 dakika ve Erzurum’da 2 saat 40 dakika duran turistik tren, Kars-Ankara istikametinde ise Divriği’de 2 saat 50 dakika ve Bostankaya’da 3 saat 15 dakika mola veriyor. Pekala tren nerelerde duruyor ve ne üzere keşifler yapabiliyorsunuz?
Erzincan’da tarihe seyahat
Erzincan’daki molada yolcular, asıl ismi Muhammed Vehbi olan tasavvuf ehli Terzibaba’nın Osmanlı mimarisinin örneği türbesini, 19’uncu yüzyılın başlarında inşa edilen Taşçı Hamamı, Erzincan Kalesi ve Saat Kulesi’ni ziyaret edebiliyor. Ayrıyeten burada lokal lezzetlerden kete ve Erzincan çorbası, yağda kızartılan pestilin üzerine ceviz dökülerek sunulan pestil kavurması, nohut, fasulye, bulgur, ayran, nane ve tereyağıyla hazırlanan gendime çorbasını tatma imkânını yakalıyorsunuz. İliç’teki mola da Bağıştaş Köprüsü, Kemaliye Karanlık Kanyon ve Kemaliye meskenlerini görebiliyorsunuz. Ayrıyeten burada hava şartlarına nazaran yamaç paraşütü, rafting, at safari üzere tabiat sporları da yapılabiliyor.
Damak çatlatan cağ kebabı molası
Turistik Doğu Ekspresi’nin uzun müddetli mola verdiği üçüncü istasyon ise Erzurum… Tarihi 18’inci yüzyıldaki Osmanlı-İran Savaşı’na dayanan, en büyükleri ise Ruslar’ın baskın ve istilalarından kenti korumak emeliyle inşa edilen tabyalar sahiden görülmeye kıymet. Ayrıyeten, Anadolu’da bulunan anıt mezarların en hoş örnekleri ortasında yer alan ve en büyüğü Buyruk Saltuk’a ilişkin 3 Kümbetler, kentin sembolü haline gelen İkili Minareli Medrese ile Türk İslam Yapıtları ve Etnografya Müzesi olarak da kullanılan Yakutiye Medresesi de gezilebilecek yerler ortasında. Erzurum Kongresi’nin düzenlendiği bina, Atatürk’ün kentte konakladığı müze mesken, Taşhan ve Erzurum konutları de kentte görülmesi gereken yerler arasında… Bu ortada buraya kadar gelmişken cağ kebabı ve kadayıf dolmasının tadına bakmadan olmaz. Sonraki durak ise Kars…
Kars’ta gezilecek yerlere geçmeden evvel Turistlik Doğu Ekspresi’nin dönüş yolunda uğradığı duraklara bakalım.
Sivas’ın tarihinde seyahat
Dönüş yolunda Kayaş, Irmak, Kayseri, Bostankaya üzere yerleri geçince uzun periyodik duraklama yapılan Sivas-Divriği’ye ulaşılıyor. Burada temelinden burcuna kadar otantik bir Türk yapıtı olan kaleyi, ‘Anadolu’nun Elhamrası’ olarak anılan ve 1985’te UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alınan Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası’nı gezebiliyorsunuz. Caminin batı kapısında mayıs ile eylül ayları ortasında oluşan insan siluetindeki gölgeler ilgi çekiyor. Kapıda, ikindi namazından 45 dakika evvel Kur’an okuyan, namaz saati yaklaştığında ise ellerini bağlayarak kıyamda duran bir insan gölgesi beliriyor. Bu kapıyla birlikte öbür kapılarda da yer alan bu siluetlerin bir tesadüf yapıtı olmadığı, çok kapsamlı bir fizik bilgisi ve çok ince hesaplarla yapılabileceği uzmanlarca belirtiliyor. Merkezde ise Mustafa Kemal Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı uğraşının temellerini attığı Kongre Binası, Türk süsleme sanatının en hoş örnekleri ortasında yer alan ve 800 yıllık vakit dilimine şahitlik eden İkili Minareli Medrese ve Gök Medrese gezilecek yerlerden. Sonrası ise geliş yolu ile birebir ve son durak Ankara…
Pekala Kars’ta nereleri gezmeli?
Taş Köprü, Kümbet Cami: Rus işgali sırasında Yusufpaşa, Ortakapı ve Cumhuriyet mahallelerinde uygulanan Baltık mimari anlayışın örneklerini burada görebilirsiniz. Hollanda’dan getirilen mühendislere yaptırılan binalar yalancı sütunları, bordür kabartma taşları, uzunca bir koridor etrafına iç içe açılan oda ve salonları ve PEÇ ismi verilen ısıtma sistemleriyle dikkat cazip. Ünlü mutasavvıf Ebü’l Hasan Harakani’nin türbesi ve cami, Kars Müzesi, 1579 yılından kalma Taş Köprü, Kümbet Camii kentte görülmesi gereken yerlerden…
Ani Harabeleri: Yüksekçe bir doruğa kurulmuş bir yerde Ani… Kiliseler, camii, yarısı yıkılmış yıldırım düşmüş kilise duvarlarıyla görülmesi gereken bir yer. Aşağıda vadide kıvrıla kıvrıla akan Arpaçay ise muazzam. Irmağın üstünde iki ülkeyi evvelden birbirine bağlayan ancak artık ayıran köprü ve karşıdaki Ermenistan toprakları görülmeye bedel. İnsanı gerçeküstü bir seyahate çıkaran bir diyar Ani… Ani ile ilgili bir de değişik bir efsane var. Vaktinde bir ırmağın ayırdığı iki ülke varmış. Bir ülkenin tüccarları öteki ülkeye gelir gidermiş. Onlar iyi ve dürüst tüccarlarmış. Ülkenin başında da iyi ve dürüst yöneticiler varmış. Bu iki ülke insanları birbiriyle iyi anlaşır kimsenin hakkı kimsede kalmazmış. Lakin bir gün hükümdar ölmüş, yerine bir öteki hükümdar geçmiş. Tüccarlar gelip hükümdarı değişmiş görünce bakmışlar ki âdet yolda değişmiş. Yetimin hakkı yeniyor, temizin malı gasp ediliyor. Pazarlarda yargıçların vicdanları alınıp satılır olmuş. Kısaca adalet de mal mülk de kalmamış. Kaybettikleri para pula değil de, taşlaşmış bu yüreklere hayıflanan tüccarlar; “Taş kesilesiniz!” diye beddua etmişler. Birdenbire koca kent taş kesilmiş ve o günden sonra ‘Ani’ olarak anılır olmuş.
Çıldır Gölü: Ardahan’a 30-40, Kars’a 90 dakika uzaklıkta. Efsaneye nazaran Dokuz Burmalı Çeşme’den su dolduran bir kızın çeşmeyi kapatmayı unutması üzerine bir gecede ortaya çıkan göl. Etrafında ağaç namına bir şey bulamayacağınız süt beyaz haliyle gözlerimi kamaştıran bir hoşluk. Bu hoşluk üzerinde gelin üzere hazırlanmış atların çektiği kızakları, kar üzerinde gerçekleşen ve kıran kırana geçen cirit karşılaşmalarının oluşturduğu aksiyon kareleri Çıldır Gölü’nün olmazsa olmazlarından. Ayrıyeten bölge insanı, donmuş göl üzerinde delikler açıp iki delik ortasında ağ geçirerek balıkçılık da yapıyor. Yani göl birebir vakitte bir geçim kaynağı.
Trenin kalkış saatleri
Pandeminde evvel, kış aylarında Ankara-Kars-Ankara sınırında her gün işleyen tren, Ankara’dan saat 15.55’te, Kars’tan 22.35’te hareket ediyordu. Turistik tren 1 hizmet, 1 yemekli, 11 yataklı vagondan oluşuyor ve 220 yolcu kapasitesiyle hizmet veriyor. Saatler şayet seferler başlarsa pandemiden ötürü değişkenlik gösterebilir.
{sitename}
