Bir İzmirli olarak, denizle bağımız ve yanı başımızda duran kıyı kasabalarının çeşitliliği konusunda saatlerce konuşabilirim. Bu çeşitliliğin içinde Karaburun, sarp kayalıkları, geçit vermez daracık yoluyla harika koylarına karşın İzmirlilerin gitmekten çekindiği bir rotaydı. Birçok kişi için Çeşme otobanı üzerinde bir sapaktan ibaretti.
Birkaç yıl evvel yarımadanın daracık, uçurum görüntülü yolu yerine geniş asfalt yol açıldığında “Eyvah” dedim, “Şimdi bu hoş coğrafya daha kolay ulaşılabilir ve münasebetiyle keşfedilir olacak. Sakin hoşluğa veda etmemiz gerekecek”. Yarımadanın yazlıkçı sakinleri elbette bu işe keyifli oldu. Fakat ben hâlâ “Muhteşem yerlere giden yol sarp olur” inancındayım. Gelelim bu hoş coğrafyayı keşfetmeye…
Sıra sıra köylerde mola
Otoban sapağından sonra yarımadanın son noktası olan Karaburun merkeze varıncaya de pek çok köy ve yerleşim merkezinden geçeceksiniz. Gülbahçe, Karapınar köylerinden çabucak sonra, salaş balık restoranları ve odun ateşinde pişen sakızlı, tahinli kurabiyesiyle ünlü Balıklıova’da bir mola verebilirsiniz. Sonraki durak, ismini mükemmel gündoğumundan alan Mordoğan. Yol boyunca, kıyı girintili çıkıntılı olduğu için yeşille mavinin kucaklaştığı birden fazla koyu görmekte zorlanarak Karaburun’a ulaşacaksınız.
Karaburun’u gezmeye buram buram Ege kokan köylerinden başlayabilirsiniz. Sakız Adası’nın tam karşısına denk gelen Sazak, mübadele vaktinde Rumların terk etmek zorunda kaldığı köylerden biri. Sonrasında bu köye yerleşilmediği için harabeye dönen meskenlerin imajı enteresan. Köylerin birden fazla, vaktinde korsan akınlarından korunmak için kıyı yerine, yamaçlara kurulmuş.
Sazak, Sarpıncık, Saip, Ambarseki, Kösedere köylerinde halk tarım ve balıkçılıkla geçiniyor. Beşerler yardımsever ve hoşsohbet. Bir gidişimizde, nergis tarlalarını bulacağız diye otomobille girdiğimiz daracık köy yollarında başımıza ufak bir kaza geldi. Otomobilimizin art lastiklerden biri yol kenarında asılı kaldı. Etrafta kimsecikler yoktu. Durumumuzu fark eden köyün sakinlerinden biri koşup yanımıza geldi. O sırada nasıl olduysa trafik canlandı. O sapa yoldan, arkası gerisine otomobiller geldi. Yolu kapattığımız için herkes kıpırdayamaz haldeydi. Durumu birinci fark eden köy sakini otomobillerdeki hemşerilerini indirdi, etraftan da üç-beş kişiyi topladı. Derken 15-20 kişi arabayı kucakladıkları üzere kurtardılar. Ben kazadan fazla bu insanların canla başla bize yardım etmesine şaşırdım. Gevelediğim minnet cümleleri kulağıma çok yetersiz geldi. Köy hayatına aşina olan ben bile, küçük yerlerdeki dayanışmayı unutmuşum.
Yıllar içinde yarımadanın el değmemiş, İzlanda’yı andıran yabanî coğrafyası yer yer betona teslim olsa da büyük kısmı hâlâ tabiatla baş başa kalmanıza fırsat veriyor. Örneğin Karaburun’un en ucuna, Sarpıncık Feneri’ne kadar giderseniz burada o hissi doyasıya yaşayabilirsiniz. Tıpkı vakitte ülkenin, hatta dünyanın bile en ucuna geldiğiniz hissiyle dolarsınız. İzmir Körfezi’ne giren gemileri karşılayan fener, 1938 yılında yapılmış. Homeros’un ünlü yapıtı ‘Odysseia’da ‘Rüzgârlı Mimas’ diye geçen Karaburun Yarımadası’nda yüzlerce şifalı ot ve bitki yetişiyor. Mis kokulu nergisin anavatanı da yeniden bu coğrafya. Aralık ve ocak aylarında hasadı gerçekleşen bu şık çiçeğin şenliği de düzenleniyor.
Akdeniz foku, ada martısı
Yarımadanın çeşitlere yuva oluşu yalnızca bitkilerle sonlu değil. Dünyada 500, ülkemizde 100 civarında kaldığı varsayım edilen akdenizfokuyla tekrar kuşağı tükenmek üzere olan ada martısına konut sahipliği yapan Karaburun Yarımadası kıyılarında çok sayıda mağara var. Mağaraların bir kısmında foklar yaşıyor.
Bu coğrafyanın meşhur ‘kopanisti’ peynirini de anmadan geçmemeli. İmali 40 gün süren peynirin ismi Yunancada ezilmiş, dövülmüş manasına geliyor. Keçi sütünden elde edilen peynir 20 gün boyunca yoğrulup dinlenmeye bırakılıyor. Bu müddette acıma ve kokma başlıyor. Acımsı tadı ve kuvvetli kokusuyla her damak zevkine uymayan kopanistinin müptelası çok.
Lezzetlere değinmeye başlamışken tekrar yarımadaya mahsus hurma zeytinini de unutmamak gerek. Dünyada yalnızca bu coğrafyada yetişen hurma zeytini, rastgele bir fermantasyona tabi tutulmadan kolundan koparılıp yenebiliyor. Zeytindeki acı tat, yarımadanın ikliminin tesiriyle şimdi kısmındayken yok oluyor.
Karaburun’un zenginlikleri yalnızca karada kalmıyor. Sualtı dünyası da görülmeye kıymet. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın belirli noktaları dalış alanı olarak ilan etmesiyle yarımadanın dalış turizmi konusunda da popülerliği arttı. Farklı derinlik ve coğrafik biçimlere sahip Büyük Ada, Küçük Ada, Domuzburnu ve Arslankayası mevkileri bu aktivite için uygun yerler. Kelamın özü, Karaburun Yarımadası her mevsim keşfedilecek farklı özellikleri ile çok varlıklı bir coğrafya.
{sitename}
