Erciş’in Çelebibağ Mahallesi’nde bulunan, Urartu Krallığı’nda Van Gölü kıyısında inşa edilen ve Osmanlı devrinde de tamirden geçirilerek, kullanılan Erciş Kalesi, Van Gölü sularının 1841 yılında yükselmeye başlamasıyla terk edildi. O dönem burada yaşayanlar, bugünkü Erciş bölgesinde Alkanat, Gölağzı ve Tekevler Mahallesi’ne yerleşti. Van’da 23 Ekim 2011 depreminin de tesiriyle büyük hasara uğrayan kale, 2014’te Van Gölü’nün çekilmesiyle tekrar ortaya çıktı. Lakin son aylarda göl suyunun yaklaşık 2 metre daha çekilmesiyle kale ve Van Gölü’nde bulunan mikrobiyalitler de büsbütün ortaya çıktı.
Van YYÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, Van Gölü’nün tarihi boyunca daima yükselme ve alçalmaya bağlı olarak düzey farklılıkları gösterdiğini söyledi. Alaeddinoğlu, geçmiş periyotlarda göl düzeyinin uzun yıllar boyunca artış gösterdiğini, vakit zaman kısmi çekilmeler olsa da uzun süreçte daima arttığını lisana getirdi. Bunun en hoş örneklerinden birini de Erciş merkezin çabucak yakınındaki Çelebibağ’da gördüklerini belirten Prof. Dr. Alaeddinoğlu, “Burada bir kale yerleşkesi su yüzüne çıkmış durumda. 2014 yılında birinci kez ortaya çıktı ve sonraki süreçte o çekilme devam edince şu an hem kale hem yakın etrafı su yüzeyine çıktı. Şu anda ziyaret edilebilir biçime dönüştü” dedi.
Global iklim değişiminin tesirlerini görüyoruz
Erciş Kalesi’nin bulunduğu alanın evvelce yerleşme alanı olduğunu, 1840’lı yıllara kadar kullanıldığını belirten Prof. Dr. Alaeddinoğlu, göl düzeyinde yükselme nedeniyle o devir halkın şu anki Erciş’e yanlışsız yerleştiğini söyledi. Alaeddinoğlu, 2014 yılında ise bu defa global iklim değişiminin tesiriyle Erciş Kalesi ve kalıntılarının ortaya çıktığını belirterek, şöyle konuştu:
“Küresel iklim değişikliği dediğimiz olay aslında havzaya düşen suyun ölçüsü ile ilgili bir şey değil. Suyun ölçüsüne baktığınız vakit uzun yıllar boyunca çok önemli bir değişiklik yok. Birkaç yıl çok yağış ancak bir kaç yıl az yağış dengeliyor. Fakat artık yaşanan şey buharlaşmanın boyutudur. Yani önemli bir formda buharlaşma gerçekleştiği için biz muhtemelen yani eski kaynaklar araştırıldığında karşımıza çıkıyor bugün Erciş’te karşılaştığımız o kale ve etrafındaki yerleşmelerin gibisi oluşumlarda tahminen karşımıza çıkacak. Urartular milattan evvel 800’lerde kurulmuş ya da yaşamış bir medeniyet. O periyottan bugüne yapılan araştırmalar Van Gölü’nün kıyılarında bugün Erciş’te tanıklık ettiğimiz kale kalıntılarının benzerlerinin de artık yavaş yavaş ortaya çıkacağı formunda. Van Gölü’nün su düzeyi bundan sonra gölün yükselmesiyle sonuçlanacak sürece evrilmiyor. Tam bilakis yani düzey farklılıkları negatife yanlışsız düzeyini kaybedecek. Bir yandan önemli bir olumsuzluğun işareti zira alanı gitgide küçülecek. Küçülmenin tesiriyle ortaya çıkan tarihi kalıntılarda aslında birçok medeniyetin izlerini taşıdığı için birçok kişinin de ilgisini taşıyor.”
Onarım gerekli
Gölün çekilmesiyle ortaya çıkan kalede incelemelerde bulunan araştırmacı- müellif Selahattin Koşar, Van Gölü sularının 1841 yıllarında yükselmeye başlamasıyla burada yaşayanların, bugünkü Erciş bölgesinde Alkanat, Gölağzı ve Tekevler Mahallesi’ne yerleştiklerini söyledi. Koşar, “Kalenin, Van Gölü’ndeki suyun yükselmenin tesiriyle büsbütün su altında kalmış. Van’da 23 Ekim 2011’de yaşanan sarsıntının de tesiriyle büyük hasara uğramış. 2014 yılında Van Gölü’nün çekilmesiyle tekrar ortaya çıkan ve Osmanlı ve Selçuklu İmparatorluğu’nun Erciş’teki tek yapıtı olan kaledeki makul kısımların onarımdan geçirilmesi gerekir. Yapılacak onarımla kalenin turizme kazandırılması gerekiyor” dedi.
{sitename}
