Nüfusu 8,6 milyona ulaşan ve 26 kantondan oluşan İsviçre, ülkede sık sık yapılan referandumlar aracılığıyla direkt demokrasi ile yönetiliyor.
İsviçre’de yaşayan her dört şahıstan biri göçmen. Ülkedeki 2,1 milyon yabancı asıllı nüfusun yüzde 68’ini Avrupa Birliği ile İzlanda, Norveç ve Lihtenştayn vatandaşları oluşturuyor. Çoğunluğu Almanca konuşulan kantonlarda olmak üzere İsviçre’de 130 bin civarında Türk yaşıyor.
Dünyanın en varlıklı ülkeleri ortasında bulunan İsviçre’de kimi kesitler vakit zaman göçmen aykırısı çıkışlar yapıyor. 2019 Ekim ayında yapılan seçimlerde yüzde 25,6 oy ile tekrar birinci parti olan sağcı İsviçre Halk Partisi (SVP) de bunlardan biri. Hakikaten hafta sonu yapılan referandumda AB ile hür deveranı sonlandırma teklifine de SVP öncülük etti. SVP ve teklifi destekleyen başka kısımlar, denetimsiz ve orantısız bir göç yaşandığını, iş fırsatlarının ve yüksek maaşların tehdit altında olduğunu, bu adım sayesinde İsviçre’nin hudutlarını koruyacağını ve göçmen akışının denetim edileceğini belirtiyordu.
Karşı çıkanlar ise teklifin kabul edilmesi durumunda İsviçre iktisadının ziyan göreceğini ve AB ülkelerinde yaşayan yaklaşık 450 bin İsviçre vatandaşının hür deveran hakkının elinden alınacağını savunuyordu.
“SWİSSEXİT” GERÇEKLEŞMEDİ
Kamuoyu araştırmalarının da öngördüğü halde referandumda oy kullanan seçmenlerin yüzde 61,7’si teklifi reddetti. Teklif, ülkedeki 26 kantonun yalnızca 4’ünde takviye gördü. Fransızca konuşulan kantonlar teklife en fazla “hayır” oyuyla karşı çıkarken, İtalyanca konuşulan Ticino kantonu ve Almanca konuşulan kırsal kesitlerdeki kimi küçük kantonlar ise “evet” oyu kullandı. Böylece 1999 yılında AB ile imzalanan Şahısların Hür Sirkülasyonu Muahedesi’ni (AFMP) sona erdirmeyi amaçlayan teşebbüs başarısızlıkla sonuçlandı.
Ülkede yayın yapan birtakım medya kuruluşları ise pazar günü yapılan referandumu Brexit ile kıyaslayarak “Swissexit” olarak tanımladı.
Gerçekten, referandum öncesi teklifin kabul edilmesinin Brexit’ten daha berbat bir sonuç doğuracağı ihtarında bulunan İsviçre Adalet Bakanı Karin Keller-Sutter, referandum sonucundan duyduğu memnuniyeti lisana getirdi.
“SVP İÇİN EN BÜYÜK FİYASKO”
Seçim sonuçlarını pahalandıran kimi haber siteleri, “halkın SVP’nin hızına tokat attığını” yazdı. İsviçre’nin ulusal yayın yapan tek ve en büyük gazetesi Blick, sonuçları, “Parlamentodaki en büyük parti için 2007’den bu yana en büyük fiyasko” olarak niteledi. The Neue Zürcher Zeitung (NZZ) gazetesi ise sonucu “SVP için acı yenilgi” başlığıyla duyurdu.
Seçimlerin sonucuna bakıldığında göçmen tersi propagandaların İsviçreliler nezdinde kabul görmediği anlaşılıyor. Halk, tüm olumsuz görüşlere karşın AB üyesi komşularına muhtaçlık duyduğunun giderek daha fazla farkına varıyor.
İsviçre Şengen bölgesine ise 2005’te katılmış ve AB üyesi ülkelerle hür deveran başlamıştı.
Bununla birlikte, 2014’te yapılan referandumda seçmenler, AB’den gelecek emekçilere sınırlama getirilmesini kabul etmiş, böylece hür sirkülasyon kısmen de olsa kısıtlanmıştı.
AB İLE MÜNASEBETLER ARTIK NASIL OLACAK?
AB, referandum öncesinde İsviçre’nin hür sirkülasyonu sonlandırması durumunda ticaret mutabakatının da biteceği istikametinde ihtarda bulundu. Özgür dolanım sonlandırılmadı lakin İsviçre Federal Kurulu, bu hassas belgeyi ekim ayı ortasında yine ele almak ve AB ile çerçeve mutabakatını yine müzakere etmek istiyor.
Adalet Bakanı Keller-Sutter, pazar günü yaptığı açıklamada, İsviçre’nin AB ile bağlarındaki pozisyonunu gelecek birkaç haftada belirleyeceğini bildirdi.
Başka yanan, İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis’in AB ile başmüzakereci olmak için Bakanlık seviyesinde birtakım düzenlemeler yapacağı belirtiliyor.
Başşehir Bern’deki birtakım uzmanlar, müzakereleri yürüten İsviçre Devlet Sekreteri Roberto Balzaretti’nin müzakerelerde başarısız olduğu gerekçesiyle Cassis’in bu türlü bir adım attığı yorumunu yapıyor.
ÇERÇEVE MUTABAKAT NE VAKIT İMZALANACAK?
İsviçre hükümeti ile AB ortasındaki münasebetleri tekrar düzenleyen çerçeve muahedeye ait müzakereler iki yıldır devam ediyor. Federal Kurul, AB ile çerçeve muahedesi konusunda epey temkinli davranırken, Brüksel ise daha fazla vakit kaybetmeden kısa vakitte imzalanması davetinde bulunuyor. Bununla birlikte muahedenin “İsviçre’nin egemenliğini ihlal ettiği” gerekçesiyle parlamentoda yahut yapılacak referandumda bu mutabakatın asla kabul görmeyeceğine kesin gözüyle bakılıyor.
AB İLE MÜNASEBETLERDE GÜÇLÜ SÜREÇ BEKLENİYOR
AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, referandum sonuçlarını İsviçre-AB bağları açısından memnuniyetle karşıladı ve kendisini tebrik etmek için İsviçre Konfederasyon Lideri Simonetta Sommaruga ile yakın vakitte bir görüşme yapacağını bildirdi.
Leyen, her ne kadar referandum sonucundan memnuniyet duysa da İsviçre Federal hükümetinin tüm partiler ile halkın takviyesini almak ve sürecin sona ermesi için “zamana oynaması” bekleniyor.
Pazar günü İsviçre tahminen “Swisexit”in eşiğinden döndü lakin İsviçre-AB bağlarında “Brexit” gibisi epey kuvvetli bir süreç bekleniyor.
{sitename}
