Yazdan kalma bir gün… Yüzüm güneşe dönük, her köşesinde beklenmedik hoşluklar barındıran Ege’nin o tatlı meltemini ardıma alarak yola çıktım. Anadolu’nun kalbine uzanan tarihi bir seyahat beni bekliyordu. Birinci durağım Yunan mitolojisine nazaran Hermes’in büyütmeleri için Nysa Dağı’nın perilerine emanet ettiği bebek Dionysos’un kenti Nysa oldu. Ferhat, Tatlı için dağları delerken, I. Antiokhos Soter de eşini onurlandırmak için Nysa’yı kurmuş. Kent bu özelliğiyle dişi olarak anılıyor. Seyahatimize hem gölgesinde nefes alma imkânı veren hem de binlerce canlıya yuva olan zeytin ağaçları eşlik ediyor.
Nysa’da anıtsal çeşme
Nysa’daki hafriyat çalışmaları Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Ankara Üniversitesi ismine 2012’den bu yana Doç. Serdar Hakan Öztaner başkanlığında yürütülüyor. Öztaner ve takımının paylaştığı en heyecan verici haber bu yaz buldukları 1.800 yıllık anıtsal çeşme yapısı. Roma periyodunda kentin süs ögelerinden biri olan çeşme, etrafına serinlik veriyormuş. Nysa’da kazılacak daha çok yer var. Hafriyatlar kapsamında Sütunlu Cadde’nin doğu bölümünün ortaya çıkarılması planlanıyor. 10 bin kişilik amfitiyatrosu, meclis binası, gymnasium, stadion ve günümüze kadar çok iyi korunan yapılardan biri sayılan kütüphanesiyle ayağa kaldırılan Nysa’da, coğrafyacıların atası sayılan gezgin tarihçi ve filozof Strabon’un da eğitim görmüş olması kentin taşıdığı ‘eğitimin merkezi’ unvanını ispatlıyor.
Engelli dostu parkurlarıyla kentin kıymetli yapılarına erişim imkânı sağlayan Nysa’ya yolunuz düşerse Aydın Arkeoloji Müzesi’nin yanı sıra antik kente 5 kilometre aralıktaki tarihi Kavaklı Köyü’nü de ziyaret edebilirsiniz. Köylülerin hazırladığı doğal eserlerin satıldığı pazardan alışveriş yapabilir, otlu ve tahinli gözlemelerinden tadabilirsiniz.
Teos’ta Umay Nine Ağacı
Vakitte seyahatimin ikinci durağıysa Seferihisar’a 8 kilometre uzaklıkta ve bin yaşını aşmış yüzlerce zeytin ağacıyla kaplı Teos Antik Kenti. Tarihi ve kültürel zenginliğinin yanı sıra doğal güzellikleriyle de dikkat çeken antik kentte bugüne kadar 350’yi aşkın bitki tipi tespit edilmiş. Arkeolojik bilgi levhalarının art yüzlerinde Teos’ta yaşayan çiçeklerinden kuş çeşitlerine, florasına ve faunasına dair bilgileri okuyabilirsiniz. Teos’ta uğramanız gereken yerlerden biri de Umay Nine Ağacı. Devasa gövdesiyle birçok canlının 1.800 yıldır meskeni. Türk mitolojisinde çocukları, gebe bayanları ve bebekleri koruyan ruh/bilge Anadolu bayanı ‘Umay’ı hatırlatıyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Ankara Üniversitesi ismine 2010’dan bu yana Prof. Musa Kadıoğlu’nun başkanlığında yürütülen hafriyatlar kapsamında, mimarı Prieneli Hermogenes olan Dionysos Tapınağı’nın büsbütün gün yüzüne çıkarılması hedefleniyor. Teos’un kültür-sanat açısından da manası büyük. Tarihte birinci kere Sanatkarlar Birliği burada kurulmuş. Kent, ortalarında şair-kitap koleksiyoncusu Apellikon, Epikuros ve Hekataios’un da bulunduğu antikçağın değerli filozof ve sanatkarlarını ağırlamış. Teos’a gitmişken kentin sempatik kedisi Paşa’ya merhaba demeden, Seferihisar Sığacık Körfezi’nde dalış yapmadan ve organik pazarda yöresel yemekleri tatmadan dönmemelisiniz. Kazıların Türkiye İş Bankası’nın dayanağıyla sürdürüldüğü Nysa ve Teos antik kentleri toprağın altında gizli kalan binlerce yıllık Anadolu uygarlığının gerçek kökenine ışık tutmaya devam ediyor.
{sitename}
