Son iki yıldır ‘İçişleri Bakanlığı Müşaviri’ sıfatıyla Bakü’deki Türkiye Büyükelçiliği’nde misyon yapan emekli Jandarma Tuğgeneral Ali Demir ile Azerbaycan ve Ermenistan ortasındaki çatışmaları konuştuk. Geçen ağustosta emekliye ayrılarak Türkiye’ye dönen Demir, Dağlık Karabağ konusunu konuşurken Ermenistan’daki iç politik tansiyonun de kesinlikle hesaba katılması gerektiğini belirtiyor…
Ali Demir
İÇ KAMUOYU KAYNIYOR
Rusya bu çatışmaların neresinde?
Askeri gözle baktığımızda bu atakların Ermenistan’ın imkân ve kabiliyetlerini aşan aksiyonlar olduğunu rahatlıkla görüyoruz. Azerbaycan Ermenistan’ın üç katı büyüklüğünde ve her bakımdan daha güçlü. Ermenistan’ın mevcut Paşinyan idaresi ekonomik ve siyasi kusurlarını örtbas etmek için Rusya dayanağıyla bu hücumları yapıyor. Birçok yolsuzluk savı var. Pandemi sürecini berbat yönettiler. İç kamuoyu kaynıyor.
İçerisi çok karışık yani?
Hem de çok. Paşinyan’ın 2018’deki iktidarı o bilindik ‘renkli devrimler’ gibisi sokak hareketleriyle oldu. Amerikanvari bir havası vardı. Zati diyasporadaki ‘Los Angeles’ lobisinin takviyesiyle neredeyse bütün meseleleri çözeceği beklentisi oluştu. Ayrıyeten evvelki Başbakan Koçaryan yolsuzluk ile suçlanıyordu. Sokaklar buna reaksiyonlarla dolup taşıyordu. Nihayetinde Paşinyan geldi, Koçaryan mahpusu boyladı. Lakin sonra Paşinyan hakkında da yolsuzluk tezleri ortaya çıktı.
Nasıl savlar?
Sigara ve elmas kaçakçılığı ile suçlanıyor. Afganistan merkezli bir kaçakçılık. Hatta bunun için devletin uçaklarını kullandığı bile tez ediliyor.
Koçaryan taraftarlarının suçlaması mı?
Farklı kesitlerden de var. Bu ortada Putin mahpustaki Koçaryan’ı unutmadı. İki kere doğum günlerinde tebrik bildirisi gönderdi. Bunun alışılmış öbür bir manası olmalı ki Koçaryan daha sonra tahliye edildi.
LOS ANGELES YÜZÜSTÜ BIRAKTI
Putin Paşinyan’ı istemiyor mu yani?
Şahıs sorunundan fazla siyaset sıkıntısı. Paşinyan idaresi iyi durumda değil. Son periyotta ağır bir politik travma yaşıyor. İçişleri Bakanı istifa etti. ‘Milli Tehlikesizlik Başkanlığı’ diye bir istihbarat teşkilatları var. Oraya lider atadığı iki kişi üst üste istifa etti. Genelkurmay lideri istifa etti. Yolsuzluk argümanları havada uçuşuyor. Bunun dışında, hatırlayın lütfen, Dünya Sıhhat Örgütü’nün pandemi sürecinde açıkladığı ‘Durumu En Makûs 10 Ülke’ ortasında Ermenistan da vardı.
Los Angeles takviyesi ne oldu?
İçerdeki yorumlara nazaran Los Angeles lobisi ‘yüzüstü’ bıraktı. Münasebetiyle ‘Paşinyan yüzünü tekrar Rusya’ya dönecek’ beklentisi de vardı. Sonuç itibariyle iç siyasette böylesine yetersiz ve huzursuz olunca dış müdahaleler ve beklentilerle savrulmak da kaçınılmaz oluyor. Ermenistan kamuoyu harikulade huzursuz.
Rusya tahlilden yana mı?
Ermenistan 12 Temmuz’da bir hücum yapmıştı. Bu taarruzdan sonra Türkiye-Azerbaycan ortasında askeri işbirliği daha ivme kazandı. Bu Rusya’nın öteden beri devam eden bu işbirliğinden rahatsız. Rusya ‘Barış Gücü’ ve ‘Ortak Ulaştırma Sistemi’ tesis etme ismi altında Azerbaycan’a askeri birlik konuşlandırmak istiyor. Bu niyetle da Ermeni işgali altındaki 5 reyonun Azerbaycan’a teslimi teklifini gündeme getirdi.
Bu iyi niyetli bir teklif değil mi?
Görünüşte o denli olabilir lakin asıl gaye ‘barış gücü’ manzarasıyla askerlerini oraya yerleştirmek. Bir defa yerleştikten sonra da yapacak çok fazla bir şeyiniz kalmaz. Buna çok dikkat etmek gerekir.
Azerbaycan’ın operasyonlarına fiilen müdahale edebilir mi?
Rusya Azerbaycan taarruzlarının ilerlemesini elbette istemeyecektir. Bu taarruzlar Laçin ve Kelbecer ile Dağlık Karabağ’ın Suşa, Akdere, Hocalı, Hankendi üzere meskûn mahallere sirayet etmesin diye ‘ateşkes’ davetlerini da ağırlaştıracaktır.
KARABAĞ’DA KALAŞNİKOFLU POZ
Paşinyan’ın eşi Anna Hagobyan, eylül ayı başında elinde bir Kalaşnikofla Dağlık Karabağ’da verdiği pozlarla Azerbaycan’da büyük reaksiyon çekmişti.
MİLLİYETÇİ VE MİLİTARİST BİR BAŞBAKAN
Bölge siyasetinin kızışmasında faal rol oynadığı öne sürülen Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, aslında eski bir gazeteci. 45 yaşındaki Paşinyan, 10 yıldır misyonda olan periyodun Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın Başbakanlık için adaylığını açıklamasının akabinde patlayan yolsuzluk protestolarında öne çıktı. 2018 yılında vazifeye geldi. Lakin artık kendi ismi yolsuzluk ve kaçakçılık savlarıyla anılıyor. Milliyetçi ve militarist bir portre çizen Paşinyan, kitlelere hitap ederken hep kamuflaj desenli kıyafetler giyiyor. Che Guevara ve Nelson Mandela’dan ilham aldığını söylüyor. Başbakan olduktan sonra birinci ziyaretini de Ermenistan’ın işgali altındaki Dağlık Karabağ’a yapmıştı. Paşinyan, geçen Temmuz ayında ise Ermenistan’da yeni açılan ve Kalaşnikof tüfekleri üreten fabrikayı ziyaret ederek bu silahlarla poz vermişti. (Seda TÜRKOĞLU)
MERKEL’E TÜRKİYE’Yİ ŞİKÂYET ETTİ
Almanya Başbakanı Angela Merkel, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile görüşerek Dağlık Karabağ’daki durumu ele aldı. Alman hükümet sözcüsü Steffen Seibert tarafından yapılan yazılı açıklamada, Merkel’in evvelki gün Paşinyan, dün de Aliyev ile telefonla görüştüğü söz edildi. Görüşmelerde Azerbaycan ile Ermenistan ortasındaki çatışmanın tırmanmasının ele alındığı ve Alman Şansölye’nin iki taraftan da derhal silahları susturmalarını talep ettiği vurgulandı. Paşinyan’ın görüşmede Merkel’e “Türkiye’yi durdurma” daveti yaptığı öğrenildi. Fransa Cumhurbaşkanlığı da, önümüzdeki günlerde Minsk Kümesi inisiyatifini yine harekete geçireceğini ve mevcut ihtilafa diplomatik tahlil teşebbüslerini değerlendireceğini duyurdu. Minsk Kümesi, ABD, Rusya ve Fransa’dan oluşuyor.
{sitename}
