Aslında bu tip halklar Asya’nın her yerinde bulunabilir fakat Dukhalar’ı başka göçeme halklardan ayıran en büyük özellikleri; Tibet sığırı, deve, keçi ya da at yerine ren geyiği besiciliği yapmaları ve kurtlarla yaşamaları… Dukha halkına ‘Tsaatan’ denmesinin sebebi de şu: Moğolistan’da Dukhalar’dan diğer ren geyiği yetiştiren bir topluluk yok, bu nedenle Moğolcada ‘rengeyiği insanı’ manasına gelen ‘Tsaatan’ diye isimlendiriliyorlar.
Ren geyiğini öncelikle sütü için ve kışın ava giderken üzerine binmek için kullanan Dukhalar, zorda kalmadıkları sürece geyiklerini et gereksinimi için kesmiyorlar. Klasik olarak asıl geçimlerini yabani hayvan avlayarak ve tabiattan topladıkları bitkilerle sağlıyorlar. Lakin tekrar de erkekler ava gitmeye devam ediyor.?
Avlanarak ve yabani yemiş toplayarak sürdürdükleri hayat Dukhaların toplumsal alakalarını de belirliyor. Dukhalar av etini kesinlikle paylaşıyor. Gereğince av hayvanı bulmak şimdilerde iyice güçleşmiş olsa da, avcılar avladıkları hayvanların etini, obada her aileye dağıtıyorlar ava katılsınlar ya da katılmasınlar, bu eşit paylaşma fazileti değişmiyor. Dukhaların bağlı olduğu bir önder yok. Toplulukta herkes eşit haklara sahip… Dukhaların içinde birtakım aileler örneğin Ganbaa ailesi üzere aileler anaerkil bir yapıya sahip.
Bu sebeple ailenin reisi de genelde bir bayan. Fotoğrafçı Joel Santos Moğolistan‘a giderek, avcı ve toplayıcı Tsaatan halkının hayatını yakından gözlemleme fırsatı buldu.
Otomobille ve vakit zaman at üzerinde günlerce yol giden Santos, Altay Dağları‘nda Ganbaa ailesine konuk oldu. Ren geyiği çobanı olarak hayatını sürdüren bu göçebe aileyle, Hövsgöl Gölü’nün yanında birkaç gün geçirdi. Fotoğrafçı Joel Santos Dukhalar ile ilgili BBC’ye verdiği röportajında; “Halkının yok olamaya yüz tutan hayat stilleri beni çok etkiledi ve onların hayatlarına ortak olmak istedim.
Burada gözlemlediğim anları asla unutmayacağım. Dukhalar Şaman inançlarını sürdürüyorlar. En etkileyici özellikleri ise tabiat ile çok özel münasebetler içindeler. Kirlenmesin diye ırmaklarda ellerini bile yıkamıyorlar.” dedi.
{sitename}